Nguồn: hoala.vn
Ở
nhà, bạn kêu Mạ. Cô ra đề luận tả người em thương, bạn viết: Mẹ ơi!
Xa
bạn, có khi tôi vô tuốt Sài Gòn ngọn tỏ ngọn lu, tôi noái tôi nhớ Mạ, mấy cô
bạn mới xô qua đẩy lại, cười: Í, ngộ hén! Bồ dừa nói dì dậy? Bạn đã thấy qua
cánh đồng lúa mạ? Xanh tận chân trời. Rồi đến lúc tôi được di dời, tôi về lại
với Mạ muôn đời nhớ thương.
Trong
nhà Mạ tôi mặc áo bà ba, may túi lớn trước bụng, ngoài gài cái kim băng. Kho
bạc di động luôn đựng những tờ giấy in hình Nguyễn Huệ Lê Văn Duyệt, nghe nói
cạo được râu. Ra đường thì khoác thêm chiếc áo dài, trời nóng chảy mỡ mà tới ba
bốn lần vải, đổ mồ hôi sôi nước mắt dễ như chơi. Tay cầm nón lá bước qua ngạch
cửa xỏ chân vô đôi guốc. Mạ đi mô? Cứ ở đó coi nhà cho Mạ, Mạ chạy u chợ cả
trưa hung! Thế nào cũng có quà, bữa ni đổi món Mạ tha về cho con cua, đem luộc
đỏ au chắc như gạch.
Lỗi
lầm mà ưa gân cổ cãi chày cãi cối, Mạ quở: đồ ngang như cua! Nói ra điều không
phải Mạ rầy rà: thôi đi ông cụ non, ở đó còn làm đày làm láo! Mạ tôi không ưa
coi báo, chỉ thích đọc truyện Tự Lực Văn Đoàn, xuýt xoa những Dũng những Loan
những trái ngang “đoạn tuyệt”. Khi mô đi xa Mạ gọi cho được anh Đực đạp xích-lô
trong xóm, bắt hình dong rồi tự tiện kêu đó là chàng Vọi của Khái Hưng. Vọi ở
biển có thân hình nẩy nở rắn chắc khác với Đực chân cẳng lều khều. May mà xóm
nhỏ không có cây bàng, tôi thoát cảnh ra đường cầm thúng nguyện cầu “lạy trời
gió nữa lên!”. Anh Đực vắng mặt dài ngày hỏi thăm mới biết, té ra “hắn” vô
lính. Có lần về phép mặc đồ rằn ri tướng tá ngó lạ hẳn ra, chi cũng lạ chỉ có
nụ cười vẫn thiệt thà như cũ. Anh vòng tay hỏi, bác dạo ni ra răng? Mạ tôi nói,
răng? rứa cha răng, đời khi mô cũng bày ra sự thay đổi, từ ngày con bỏ xóm bác
cũng bỏ chuyện đi xích-lô. Anh Đực vò đầu tôi: mi gắng mà chăm học, dòm tau nì
cứ mãi lặn lội gió táp mưa sa, tau khổ không nói Mạ tau cũng cực, ai ngờ mà bây
chừ sớm tối bà cứ niệm Phật ăn chay! Anh chào Mạ tôi, gập hai chân lại. Đôi
giày lạ mắt, cái nón chưa quen, áo xống bụi bặm. Vọi nằm trong sách thì suốt
ngày ở trần nô đùa với sóng biển, Mạ ơi.
Đùng
một cái Mạ anh Đực ngất lên xỉu xuống, ác đức bất nhơn chịu đời chi thấu trời
ơi! Tiểu đoàn đụng nặng chiến trường Cổ thành Quảng Trị có anh Đực hy sinh. Ảm
đạm len về ngự trong xóm dáo dác hậu phương, từ chạng vạng tới tối lập loè
những chân nhang cắm xiêu vẹo dưới mấy bụi chè tàu. Răng mà tội rứa hè! Mạ tôi
chỉ lẩm bẩm có một điệp khúc. Mạ ngồi ở bậc cấp bặp thuốc vấn, vườn tối có ba
con đom đóm loạng quạng chớp sáng dật dờ. Tôi ngó Mạ lặng lẽ đưa tay chùi nước
mắt.
Mạ
tôi nghiện hai thứ: thuốc Cẩm Lệ và trà Thiết Quan Âm đựng trong lon sắt. Trước
khi uống Mạ nâng tách nước nóng bốc hơi lên hơ con mắt, nói để trôi ghèn. Mắt
Mạ to chứa hai hột nhãn màu nâu đậm, mắt Mạ buồn, buồn rớt xuống mắt tôi. Nhà
đông con mà tôi là út, con trai giống Mạ khó ba đời. Chị tôi kể hồi nớ Mạ đẻ
em, rỏ nước rồi đem cân cũng lên tới Bốn ký hai, nhà thương nhỏ y tá bồng đi
khoe con mụ tra tứng lừng lựng, ai chộ mặt cũng ưa cạ mũi đòi hun. Ai đời cục
thịt đỏ hỏn mà răng cái mặt ngó sáng choang. Tổ cha mi, lớn mau để lập công
trạng cho Mạ mi nhờ! Thương ai con để trên đầu? Mạ tôi ưa hỏi. Câu trả lời
trước sau khiêm tốn đầy thành tâm: Chỉ có Mạ mới được ngồi trên nớ thôi! Giỏi
hè, tái mặt máu mới ì ạch rặn ra , chừ nghe lời thiệt mát ruột mát gan!
Tôi
đeo Mạ hằng đêm bu như sam, ôm cứng Mạ bên lưng thì ông Kẹ đứng rình với con ma
vú dài ngoài song là chuyện nhỏ. Ngày xưa có thằng Ali-ba ba cùng bốn mươi tên
cướp, ngang đoạn đọc thần chú cho cửa hang động mở thì mê man vùi sâu giấc
điệp. Người dang nắng hôi cứt trâu, răng cỏ không chịu đánh lơ việc vệ sinh bị
Ba la: Con hư tại Mạ! Con hư là bởi sợ xa hạnh phúc phải rời tầm tay. Mùi bồ
kết, mùi mồ hôi, mùi thuốc cẩm lệ, mùi da nhăn, mùi tóc rối lệch trên gối… cả
vạn thứ mùi tôi lỡ hít phải, mê đắm. Thiếu, chỉ có khóc, chỉ biết dậm cẳng, chỉ
biết vùng vằng. Hắn chướng đến trời sợ! Hắn ngang như cua!
Mấy
mươi năm bình an có lúc phải đối đầu bệnh hoạn. Đi khám bác sĩ gia đình luôn
đón nghe mấy câu quen thuộc: Trong nhà có ai bị chết sớm không? Không. Có ai
mắc phải bệnh ung thư? Không. Có hút thuốc không? Có. Sao biết là độc hại mà
chẳng từ bỏ? Dạ, bị tôi luôn nhớ Mạ tôi. Bà cụ còn sống hay đã khuất? Dạ mất
lâu rồi, tháng ngày chất chồng đè nặng buộc tìm cách giải thoát, nguyên cớ là
vậy. Mạ tôi hút thuốc tìm vui quên buồn, không ai chết vì vui cả. Bác sĩ cau
mày, may mà không phán: Đồ ngang như cua! Nếu nói được, tôi sẽ làm ông cụ non:
Kẻ nghiện rượu sẽ giảm thọ 20 năm, đứa siêng hút thuốc rút ngắn đời sống tới 10
năm, nhưng một người bị tình phụ hắn sẽ chết từng ngày.
Tôi
vô nằm viện, chị tôi ở xa điện thoại viễn liên: Tin chị đi, nhà mình tuy chẳng
giàu có vẻ vang như thiên hạ nhưng bù lại, chưa một ai gặp phải hoạn nạn đớn
đau, chia lìa bỉ cực, anh chị em mình nhờ hồng ân thảy đều tai qua nạn khỏi. Sáng
nay ra vườn, chị sửng sờ ngắm đoá hoa mẫu đơn nở sáng cả một khoảng sân. Hoa
mẫu đơn được người ta ví bằng chữ gì, em biết không? Tôi gọi thầm: Mạ. Chắc chị
không nghe ra.
Xuất
viện sau một tuần đương cự với bao niềm đau của một hồi ức cứ rót về, rõ nét
những hình ảnh cũ. Người ta bảo, kẻ sắp chết thường có được một trí nhớ lạ
lùng. Người ta nói, ngọn đèn dầu thường vụt sáng đốm lửa trước khi tàn lụi. Tôi
không tin. Đang là mùa Xuân, giống cây cỏ tôi nghe nhựa sống đang cựa mình
trong tôi, đằm thắm một sinh lực đâm chồi.
Tôi
pha tách tra mới, tôi thắp cho Mạ tôi cây nhang và tôi bỏ ra ngoài hiên đứng
châm lửa điếu thuốc. Khói xanh vật vã trôi theo gió nhẹ. Mạ ơi, con chẳng lập
nên được công trạng gì cả, con giống như Ba thuở nọ, sống đạm bạc an vui với
những điều nhỏ nhặt chẳng xa vời. Điều con muốn thưa, nay con có viết ngăng
cuội những tấc lòng khi vắng Mạ, con nhớ Mạ ưa thích văn chương. Khi mô in được
tập truyện, con sẽ mua một cái thau nhôm để chứa tro than, con mồi lửa đốt
những hàng chữ vụng dại cho Mạ coi hí. Trời ơi, con ưa nghe Mạ quở đồ “ông cụ
non” mới gớm! Mạ có thấu không, Mạ ơi!
Hồ
Đình Nghiêm
19
tháng Tư, 2017
