Ảnh PCH – May 7, 2016
Suốt hai ngày nay, tôi sống như một người hạnh
phúc nhất. Suốt bốn năm nay, đây là lần đầu tiên Y. bật lên tiếng hát, lời thơ.
Bốn năm trên giường bệnh, với ba năm ở nhà và một năm ở nursing home. Tôi mới
hiểu về sức mạnh của liều thuốc tinh thần. Bốn năm. Với biết bao nhiêu khổ nạn.
Với bao nhiêu viên thuốc. Với bao nhiêu những cơn đau trầm luân triền miên
không dứt. Hết biến chứng này đến biến chứng khác. Và gần nhất là những lời nói
không còn là từ một con người bình thường mà từ một trí não của những ngăn tủ
quá khứ đóng bụi, hay từ một bến bờ nào đó, như dấu hiệu của ngày tận cùng...
Tôi đã dấu mặt. Tôi đã chùi mắt. Đôi chân tôi lê trên hành lang nặng nề như
mang hai cái gông cùm... Tôi không thể hiểu khi đám bạn bè vây quay giường của
Y. đôi mắt Y. sáng rực. Từng người hỏi
Y. Chị nhớ ai không? Chị nhớ tôi không? Đôi mắt ấy càng sáng hơn và miệng thì mếu
máo: Anh Danh, anh Viện, Hạ Uyên! Còn ai đây? Phạm Văn Nhàn hỏi. Y. ngần ngừ...
Phạm Văn Nhàn đây. Trời ơi anh Nhàn... Y. bật khóc... Hạ Uyên giới thiệu thêm một
người bạn đi theo. Đây là Dương Hà, vợ của luật sư Cù Huy Hà Vũ, đến từ
Chicago....
Y.
càng mếu máo... Có phải Cù Huy Hà Vũ là con của Huy Cận? Phải. Trời ơi, bài Ngậm
Ngùi của Huy Cận là một bài thơ tuyệt vời...
Đám
bạn quay quần quanh giường. Một chùm hoa hồng thắm do Phạm Quang Tân trao, và
tôi nhận dùm. Nguyễn Công Danh (tức nhà văn Trần Bang Thạch), Lê Hoàng Viện
chuyển những lời hỏi thăm và món quà của bạn bè Y. ở Houston. Y. nằm trên giường.
Căn phòng chật chiều nay lại càng chật nức vì những tấm lòng quá lớn.
Tôi
như kẻ mộng du. Tôi không hiểu. Thật sự không hiểu. Cái căn nhà 719 Coolidge
này từ mấy năm nay, nhất là từ ngày Y. vào nursing home cách đây một năm, nó
không còn là mái nhà theo đúng nghĩa của một gia đình nữa
. Ngược lại nó trở thành một cõi mồ không hơn không kém. Không TV. Không cần cửa
khóa. Không dọn dẹp. Bốn phòng ngủ mà chỉ có cái sofa cho một chỗ đặt lưng. Và
những chén bát ly tách kêu rổn rảng không còn reo vui như tiếng cười ngạo nghễ
của định mệnh... Nhà ta cửa nẻo không hề
khép/Sao cỏ cô liêu cứ mọc đầy.... Vậy mà tự nhiên một cú điện thoại từ tiểu
bang xa: “Em là Hạ Uyên. Em báo cho anh
ngày thứ bảy bọn em sẽ đến thăm anh chị... Hiện tại em ở New York...” “Cám ơn em. Em cứ đến. Xem nhà anh như nhà em...” “ Ừ. Em
biết...” Đó là cú điện thoại đầu
tiên cho một ngày thứ bảy. Cho một ngày hội ngộ trùng phùng. Cho một ngày mà những
đám mây từ bốn phương trời bay qua núi qua rừng qua biển qua những lục địa, những
sa mạc, và tự nhiên đậu trên mái nhà 719 Coolidge street. Yêu dấu lắm mấy hôm
nay có đôi vợ chồng chim chào mào chọn một mái nhà trong lùm cây dương xỉ ở
trong vườn. Một vài sợi giấy trắng mà chú chim tha làm tổ còn dính lại trên tàn
lá xanh. Chú chim ơi, giấy trắng từ những cuốn sách ta cắt đấy nhé... Đầu tiên
là vợ chồng Nguyễn Quang Khánh từ tiểu bang Pennsylvania. Rồi đến Hạ Uyên,
Hoàng Long, Cù Huy Hà Vũ, Dương Hà từ Boston và Chicago. Căn nhà bỗng nhiên rộn
ràng. Tự nhiên có một cú điện thoại: Phạm văn Nhàn gọi cho biết phái đoàn
Houston đang có mặt trước cửa nhà của bạn đây. Mở cửa. Thấy bạn ta chống gậy
“trúc” bước khó khăn. Có Phạm Quang Tân, Lê Hoàng Viện, Trần Bang Thạch... Ôm
các bạn, mừng mừng tủi tủi. Mấy mươi năm mới gặp lại bạn. Cám ơn đất trời đã chở
những đám mây đậu trên mái nhà này. Tuồng
như tất cả ghế bàn, những nồi niêu những ly tách từ lâu ngủ yên nay thức dậy
xôn xao. Bốn giờ tất cả bạn bè theo hai xe vào thăm Y.
Phạm
Văn Nhàn cho biết “phái đoàn” Phạm Cao Hoàng, Cúc Hoa, Nguyễn Thị Thanh Bình và
Lãm Thúy đang trên đường từ Virginia
lên, và sẽ có mặt khoảng 6 giờ chiều. Trời ơi, sao lại lạ lùng như thế
này. Chỉ một ngày mà những niềm vui cứ theo mây theo đường xa lộ, tụ hội lại một
nơi quanh năm khép cánh cửa chôn số phận bất hạnh của kiếp người.
Họ
đã dành cho Y. những niềm vui từ bất ngờ này đến bất ngờ khác. Dưới tấm mền, tấm
chăn, đôi chân hình như máu huyết lưu thông lại. Và từ gương mặt kia, cái ánh
sáng diệu kỳ làm phấn làm son trang điểm. Chị hát đi. Chị nhớ bài Ngậm Ngùi
không. Hạ Uyên hỏi. Nắng chia nửa bãi chiều
rồi... Bà hát đi. Hát tặng bạn bè anh em đến thăm bà... Bà hát đi... Tôi
nói với Y. Hạ Uyên bắt giọng. Và Y. mấp mé môi. Sau đó từ giọng thều thào không
cung bậc, đã nghe rõ cung bậc ngậm ngùi. Ngậm ngùi không còn là nỗi buồn tiền
chiến, của lãng mạn, nhưng ngậm ngùi của một sự huyền nhiệm. Bốn năm rồi, tôi mới
được nghe tiếng ca lời hát từ một người khổ ách trường kì. Bốn năm, màn vô minh
nay được giao điện, màn phủ bụi nay đã thành sạch sẽ lau chùi. Bạn bè bao quanh
giường. “Chị gắng ăn, để sang năm về
Houston tham dự đại hội Phan Thanh Giản. Chị nghe lời chúng tôi. Phải gắng ăn.
Hứa với chúng tôi đi”. Ai ai cũng khuyên Y. Tôi bảo: “Bà thấy không? Ai cũng thương mến bà hết. Bà gắng ăn nghe chưa”.
6
giờ chiều, nhóm người từ Virginia có mặt. Lãm Thúy, Nguyễn Thị Thanh Bình, Cúc Hoa, Phạm Cao
Hoàng. Cúc Hoa là người khóc nhiều hơn hết. Tay sờ má Y. mắt nhỏ lệ. Lãm Thúy,
Thanh Bình cũng không dấu xúc động. Y. cũng mếu máo. Tôi lặng người. Tôi cũng
không dấu nước mắt.
Ngày
hôm sau vợ chồng Cù Huy Hà Vũ và Dương Hà cùng Hạ Uyên đến Nursing Home. Hạ
Uyên lãnh phần đút đồ ăn cho Y. Món ăn là món cá canh chua. Luật sư Nguyễn Thị
Dương Hà thì đọc bài thơ Nhớ Bắc (*) của
Huỳnh văn Nghệ cho Y. nghe. Y. kêu Dương Hà đọc thêm một lần nữa. Cù Huy Hà Vũ
xin một xấp giấy khổ lớn tại Nursing Home
và vẽ ngay bên giường bệnh chỉ trong
vòng vài phút, chân dung Y.
Bức ký họa Nguyễn Ngọc Yến
do Cù Huy Hà Vũ thực hiện
ngay nơi dưỡng bệnh trong Nursing Home
New Jersey, May 8, 2016
Xin cám ơn
hai bạn trẻ, đã lặn lột đến thăm Y, dù chúng ta chưa bao giờ có một lần trao đổi
hay gặp nhau. Cám ơn Hạ Uyên đã đưa giúp vợ chồng hai bạn, để thêm một lần tôi
có thể nói về nỗi hãnh diện của một người
lính miền Nam trong trái tim của một lão già. Nó vẫn bốc lửa. Đấy bạn thấy
không? Mấy trăm đầu sách tôi tự tay in đóng cắt. 16 năm làm Thư Quán Bản Thảo tặng
không. Những sáng kiến tôi làm. Cả bộ
thơ miền Nam mấy ngàn trang, tôi khâu, tối đóng. Bốn tập văn miền nam mấy ngàn
trang. Bạn thấy không. Người ta bảo tôi là crazy. Người ta xót thương tôi.
Nhưng mà bạn thấy không...? Kệ ngăn dưới hầm tôi đầy sách vở do tự tay tôi làm.
Cù
Huy Hà Vũ như bị choáng ngợp bởi những
cuốn sách. Trong khi hai bạn Hạ Uyên và Nguyễn Thị Dương Hà suốt ngày lau chùi
căn nhà mà bốn năm chưa bao giờ quét dọn thỉ Cù Huy Hạ Vũ lại một mình ngồi trước
kệ sách để đọc từ cuốn này sang cuốn khác. Bây giờ tôi trở thành một kẻ thừa thãi.
Hai cô Hạ Uyên và Dương Hà không cho tôi làm giúp bất cứ một việc gì. Hai cô đã
thay mặt Y. rồi.
Thôi
thì viết bài này như một lời cám ơn.
Với
những cánh cửa mở ra mang tỏa đầy mùi thơm
bát ngát. Từ loại nước lau nhà, đến những tấm lòng bằng hữu.
Trần Hoài Thư
New
Jersey, May 9, 2016
____________________
(*) NHỚ BẮC
Thơ Huỳnh Văn Nghệ
Ai
về Bắc, ta theo với
Thăm
lại non sông giống Lạc Hồng
Từ
độ mang gươm đi mở cõi
Trời Nam thương
nhớ đất Thăng Long.
Ai
nhớ người chăng? Ôi Nguyễn Hoàng
Mà
ta con cháu mấy đời hoang
Vẫn
nghe trong máu buồn xa xứ
Non
nước Rồng Tiên nặng nhớ thương!
Vẫn
nghe tiếng hát trời quan họ
Xen
nhịp từng câu vọng cổ buồn
Vẫn
nhớ, vẫn thương mùa vải đỏ
Mỗi
lần man mác hương sầu riêng...
Sứ
mạng ngàn thu dễ dám quên
Chinh Nam say
bước quá xa miền,
Kinh
đô nhớ lại xa muôn dặm!
Muốn
trở về quê, mơ cánh tiên.
Ai
đi về Bắc xin thăm hỏi
Hồn
cũ anh hùng đất Cổ Loa
Hoàn
Kiếm hồn xưa Linh Quy hỡi
Bao giờ mang kiếm trả dân ta?
Huỳnh Văn Nghệ
(Ga Sài Gòn, 1940)
