Đinh
Cường
Modigliani, người họa sĩ lẫy lừng
bi thảm nhất thế kỷ hai mươi
Modigliani - chân dung tự họa
…
Ngày 29.11.1918 tại nhà bảo sanh Nice, Hébuterne sanh con gái :
Jeanne Modigliani, sau này là tác giả cuốn sách đầy đủ, trung thật nhất về
người cha : "Modigliani, sans légende" (Jeanne Modigliani mất năm
1984). Tháng 5.1919 vợ chồng Modigliani bồng con trở lại Paris. Thời gian này,
tên tuổi ông đã được nhiều người biết đến, có nhiều người tìm mua tranh. Nhưng
ngậm ngùi thay, đó là lúc ông đang cảm nhận gần đến cái chết. Tuần cuối 1.1920,
Modigliani nằm liệt giường, sốt cao độ. Bác sĩ ký giấy đưa ông vào nhà thương
thí . Sáng hôm sau, 24.1.1920 Modigliani trút hơi thở cuối cùng. Trước khi nhắm
mắt còn thều thào : "Cara, cara Italia!" như nuối về quê hương
nước Ý thân yêu, nuối về Mẹ ...
Sáng sớm ngày hôm sau, Jeanne Hébuterne, đang có mang đứa con thứ
hai, nhảy từ lầu 5 nhà cha mẹ, xuống đất, tự tử chết theo chồng. Còn gì bi
thiết hơn, người họa sĩ với cuộc tình chung thủy này đã trở nên huyền thoại ...
Mộ Modigliani
và Jeanne Hébuterne sau đó được nằm chung cùng nhau tại nghĩa trang Père
La Chaise ở Paris. Trên tấm đá bia mộ khắc ghi những giòng chữ :
"Amedeo
Modigliani, họa sĩ , sinh tại Livorno ngày 12.7.1884 . Chết tại Paris ngày
24.1.1920. Cái chết đã đến vừa khi ông đạt đến đỉnh danh vọng.
Jeanne
Hébuterne , sinh tại Paris ngày 6.4.1898. Chết tại Paris ngày 25.1.1920. Cặp
tình nhân này đã chung thủy với nhau ngay cả trong cõi chết."
Năm 1921, Zborowski tổ chức một cuộc triển lãm tại Paris để tưởng
nhớ Modigliani. Báo chí đã đăng những bài ca ngợi nồng nhiệt. Các nhà sưu tập
bắt đầu tìm đến. Trong số này, có bác sĩ Albert C. Barnes, nhà sưu tập người Mỹ
ở Pennsylvania, đã mua rất nhiều tranh của Modigliani. Một bộ sưu tập tranh nổi
tiếng, như đã thấy các viện bảo tàng bày tranh gần đây, mượn từ bộ sưu tập của
gia đình bác sĩ Barnes.
Khi đã chết, cũng như Van Gogh, tên tuổi của Modigliani mới được
trọng vọng. Liên tiếp các cuộc triển lãm tranh ông tại Zurich, London, Geneve,
New York , ... Bắt đầu 1950, các viện bảo tàng lớn ở Mỹ, Anh, Pháp , Đức ...
đồng loạt tìm mua tranh Modigliani.
Không được may mắn như Picasso, người bạn cùng thời. "Picasso,
tia mặt trời không bao giờ tắt", tựa đề một quyển sách đẹp khi Picasso
vừa qua đời (8.4.1973). Picasso đã ở lâu đài, và chết cũng tại lâu đài của
mình.
Modigliani đã chết quá trẻ, buồn thảm trong cảnh đói nghèo, cùng
cực , không được nhìn thấy cái hạnh phúc lớn lao sau này khi tranh mình thành
vô giá. Và có phải như Modigliani đã thấy trước cái chết và sự bội bạc trên
trần gian. Trước đó, trong bức thư viết cho người bạn, bác sĩ Paul Alexandre,
ngày 6.5.1913, với câu cuối thư : "Le bonheur est un ange au
visage grave."
Hạnh phúc là
được vẽ tranh, Modigliani luôn khẳng định như vậy. Nhưng phải chăng "Hạnh
phúc là một thiên thần mang vẻ mặt sầu muộn."
Đôi mắt muộn
sầu trong tranh thiếu nữ của Modigliani còn mãi ám ảnh tôi.
NU COUCHÉ
Bức tranh của họa sĩ người Ý, Modigliani,
vừa được
bán với giá trên 170 triệu dollars
Bấm vào đường dẫn dưới đây
để xem bản tin trên báo The New York Times |
