Khởi đi từ ĐỜI
NHƯ MỘT KHÚC NHẠC BUỒN” - một thời tuổi trẻ với nỗi buồn chung
và riêng của thân phận và dất nước, Phạm Cao Hoàng luôn dành cho quê hương
nhiều sáng tác tâm huyết, giá trị trong suốt thời gian dài sau này…Một
không gian thơ trầm lắng, xanh biếc, dạt dào cảm xúc, chơn chất, hồn
nhiên, phóng khoáng… Tôi rất thích những bài thơ mặn nồng tình nghĩa đối
với quê hương, gia đình, bạn bè và cả những bài thơ tình của Phạm Cao
Hoàng vì chúng đã gợi nhớ trong tôi bao điều uẩn khuất mà chưa có
thể giải bày. Phạm Cao Hoàng đã nói hộ cho tôi (cũng như nhiều
người) cùng thời, cùng cảnh ngộ, rất trung thực, chân tình.
Trong những bài thơ Phạm Cao Hoàng viết sau 1975, tôi đặc biệt chú ý đến bài DÙ SAO VẪN CÁM ƠN ĐỜI (viết năm 2009).
dù sao vẫn cám ơn đời
cỏ cây và gió mặt trời
và hoa
cám ơn những đám mây xa
đang bay về phía quê
nhà chiều nay
Cảnh đời tha hương nhiều
nỗi buồn phiền nhưng nhà thơ vẫn tìm thấy ở “cỏ cây/gió/mặt
trời/hoa/mây xa” như chút ân huệ còn lại.
cám ơn những sớm heo
may
lạnh se sắt lạnh bên này
đại dương
cám ơn giọt nắng vô thường
lung linh ở cuối con
đường khổ đau
Trong cuộc sống tha hương, nhà thơ đã tìm thấy “những sớm heo may/ se sắt lạnh/ giọt nắng…”, nghĩa là đã tìm thấy trong cuộc bể dâu nơi cõi tạm một niềm an ủi rộng lớn của thiên nhiên và chính sự bao dung bao la của đất trời đã tiếp sức cho nhà thơ tiếp tục cuộc cuộc lữ hành đến “cuối con đường khổ đau” đang trải dài phía trước, cho dù:
mười năm nước chảy qua cầu
chuyện người xa xứ là
câu chuyện buồn
Hai ý tưởng “nước chảy
qua cầu” và “câu chuyện buồn” sau mười năm đã cho thấy nỗi thất vọng
còn đang âm ỉ khó nguôi trong lòng nhà thơ.
mười năm sống kiếp tha
phương
thân nơi biển bắc mà hồn
biển đông
Hai câu thơ này
như bật ra từ sự dồn nén cao độ của niềm u uất kết
tụ từ những tháng năm sống xa quê hương.
mười năm thương ruộng
nhớ đồng
lòng còn ở lại sao
không quay về
Trong nỗi phân vân phiền
muộn nhà thơ đã có lần tự hỏi “lòng còn
ở lại sao không quay về?”. Hỏi mà không
thể trả lời. Tháng ngày trôi qua vẫn cứ phải “nhớ đất
thương quê”:
mười năm nhớ đất
thương quê
bước đi một bước nặng
nề đôi chân
Nguyễn Du xưa cũng có cùng
tâm sự của kẻ tha hương: “lòng quê đi một bước đường một đau”,
còn Phạm Cao Hoàng thì “ bước đi một bước nặng nề đôi chân” vì
trong lòng anh vẫn còn mang nặng nỗi buồn của kiếp sống tha hương.
Tâm tình cũng được khép dần
lại qua sự thức tỉnh về “thật tướng” của cuộc thăng trầm và
nhà thơ đã đạt đến chân lý của sự tỉnh giác giữa cuộc phong
trần:
mười năm một thoáng phù vân
tiếng chim vườn cũ mùa
trăng quê người
Đúng là như thế. Nói
theo ý của Thiền sư Thanh Từ thì “ vạn pháp đều là huyễn
mộng; cuộc đời là một giấc mộng dài”. Do vậy, chân lý còn lại mãi mãi vẫn là tình thương yêu. Thi sĩ Kahlil Gibran (Liban) đã có câu thơ bất hủ: “Cám
ơn đời mỗi sớm mai thức dậy/ Cho ta thêm ngày nữa để yêu thương”.
Nếu có ai đã từng mỗi sớm
mai ngồi trước tách trà nóng hay ly cà phê đang tỏa hương đón ngày mới bên
hiên nhà yên tĩnh, lặng nhìn mây bay và nghe tiếng gió thì thầm trong hàng cây
ngoài sân, rộn rã tiếng chim chuyền cành đâu đó vọng lại thì sẽ cảm nhận
được niềm an lạc trong tình thương yêu:
dù sao vẫn cám ơn đời
biển xanh và sóng núi đồi
và em
cám ơn những sáng êm đềm
khói cà phê quyện bên hiên
nhà mình
đứng bên bờ vực
tử sinh
vẫn nghe em hát bản tình ca
xưa
Đứng trước mọi nỗi bất hạnh
lao đao - còn / mất - được/thua, tình yêu thương vẫn mãi còn nồng ấm trong
“những sáng êm đềm” với “ khói cà phê quyện bên hiên
nhà mình”, thì mới có thể an nhiên mà nghe được tiếng vọng về của
kỷ niệm, của dĩ vãng từ “ bản tình ca xưa” của người yêu
dấu đã luôn có mặt, để cùng chia sẻ nỗi niềm chung của phận người:
mười năm như một giấc
mơ
Từ hình ảnh
nhỏ nhất của quê nhà là khóm cỏ bụi cây, hoa lá, con đường, tiếng
chim, trường xưa, cho đến ruộng đồng, nắng gió, mặt trời … thậm chí
chỉ là chút “mây khói quê nhà” (tên tập thơ của Phạm Cao
Hoàng, Thư Ấn Quán xuất bản năm 2010) - tất cả đã ghi dấu sâu đậm
trong tâm hồn nhà thơ, chẳng bao giờ phai nhạt…
MANG VIÊN LONG
Tháng 4 năm 2014
