1.秋 夜 與 黃 江 阮 若 水 同 賦
Phiên Âm:
THU DẠ DỮ HOÀNG GIANG NGUYỄN NHƯỢC THỦY ĐỒNG PHÚ
Hồng diệp đôi đình trúc ủng môn,
Mãn giai minh nguyệt quá hoàng hôn.
Cửu tiêu thanh lộ tam canh thấp,
Tứ bích hàn cung triệt dạ huyên.
Thiên lại ngữ thu kinh thảo mộc,
Ngọc Thằng đê Hán chuyển càn khôn.
Cao trai độc toạ hồn vô mị,
Hảo bả tân thi hướng chí luân.
Mãn giai minh nguyệt quá hoàng hôn.
Cửu tiêu thanh lộ tam canh thấp,
Tứ bích hàn cung triệt dạ huyên.
Thiên lại ngữ thu kinh thảo mộc,
Ngọc Thằng đê Hán chuyển càn khôn.
Cao trai độc toạ hồn vô mị,
Hảo bả tân thi hướng chí luân.
Dịch Nghĩa:
ĐÊM THU CÙNG HOÀNG GIANG NGUYỄN NHƯỢC THỦY LÀM THƠ
Đống lá đỏ đầy sân, cây trúc ôm cửa,
Trăng sáng rãi đầy thềm, buổi chiều đã đi qua rồi.
Sương từ chín tầng mây, thấm ướt ba canh,
Tiếng dế kêu lạnh suốt đêm trong bốn vách tường.
Tiếng trời [hình như muốn nói rằng] mùa thu đến làm kinh động cây cỏ,
Sao Ngọc Thằng xuống thấp gần sông Ngân Hà, chuyển động trời đất.
Một mình ngồi đối bóng trên phòng cao, không ngủ được,
[Tốt nhất là] thử xem bài thơ mới làm, [để] luận bàn đến chí hướng của mình.
Trăng sáng rãi đầy thềm, buổi chiều đã đi qua rồi.
Sương từ chín tầng mây, thấm ướt ba canh,
Tiếng dế kêu lạnh suốt đêm trong bốn vách tường.
Tiếng trời [hình như muốn nói rằng] mùa thu đến làm kinh động cây cỏ,
Sao Ngọc Thằng xuống thấp gần sông Ngân Hà, chuyển động trời đất.
Một mình ngồi đối bóng trên phòng cao, không ngủ được,
[Tốt nhất là] thử xem bài thơ mới làm, [để] luận bàn đến chí hướng của mình.
Chuyển Dịch Thơ Việt:
ĐÊM THU CÙNG HOÀNG GIANG NGUYỄN NHƯỢC THỦY LÀM THƠ
Trúc ôm cửa, lá đỏ đầy sân
Chiều đi rồi, thềm trăng sáng dần
Sương tỏa chín tầng, ba canh ướt
Dế rân bốn vách, suốt đêm hàn
Thu đến, tiếng trời rền cây cỏ
Sông Ngân, sao Ngọc chuyển không gian
Phòng cao đối bóng, hồn thao thức
Thơ mới làm xong, chí thử bàn?!
2.秋日偶成
Phiên Âm:
THU NHẬT NGẪU THÀNH
Tiêu tiêu trụy diệp hưởng đình cao,
Bệnh cốt tài tô khí chuyển hào.
Thiên địa tư văn tùng cổ trọng,
Hồ sơn thanh hứng nhập thu cao.
Kính trung bạch phát giai nhân lão,
Thân ngoại phù danh mạn nhĩ lao.
Miến [diến] tưởng cố viên tam kính cúc,
Mộng hồn dạ dạ thượng quy đao.
Bệnh cốt tài tô khí chuyển hào.
Thiên địa tư văn tùng cổ trọng,
Hồ sơn thanh hứng nhập thu cao.
Kính trung bạch phát giai nhân lão,
Thân ngoại phù danh mạn nhĩ lao.
Miến [diến] tưởng cố viên tam kính cúc,
Mộng hồn dạ dạ thượng quy đao.
Dịch Nghĩa:
NGẪU HỨNG NGÀY THU
Tiếng lá rơi hắt hiu buồn ở ngoài sân,
Xương cốt đau bệnh vừa khỏe lại, [có vẻ] hào khí hơn.
Văn chương trời đất vốn được quý trọng từ xưa,
Nguồn cảm hứng với non nước bước sang mùa thu càng cao thêm.
Nhìn trong gương, thấy tóc đã bạc, [cũng] già như thiên hạ [vậy thôi],
Cái thân bên ngoài [của con người,] miếng danh hảo chỉ đưa đến mệt nhọc [ích gì].
Nghĩ ngợi, tưởng nhớ về ba luống cúc trong ngôi vườn cũ,
Văn chương trời đất vốn được quý trọng từ xưa,
Nguồn cảm hứng với non nước bước sang mùa thu càng cao thêm.
Nhìn trong gương, thấy tóc đã bạc, [cũng] già như thiên hạ [vậy thôi],
Cái thân bên ngoài [của con người,] miếng danh hảo chỉ đưa đến mệt nhọc [ích gì].
Nghĩ ngợi, tưởng nhớ về ba luống cúc trong ngôi vườn cũ,
Đêm đêm hồn mộng cứ giục lên thuyền để trở về.
Chuyển Dịch Thơ Việt:
NGẪU HỨNG NGÀY THU
Tiếng lá rơi, sầu rụng trước sân
Xương cốt đau, nay khỏe nhiều phần
Trời đất văn chương, cao quý lắm
Non sông thu hứng, sáng thêm dần
Soi gương: tóc bạc, già như lão
Ngắm thân: danh hão, mệt thêm đần
Nhớ mãi vườn xưa ba luống cúc
Thuyền con ứng mộng, bóng quê ngân.
3. 秋夜客感
Phiên Âm:
THU DẠ KHÁCH CẢM
Tây phong hám thụ hưởng tranh tranh,
Diêu [dao] lạc thanh bi cửu khách tình.
Hoàng diệp mãn đình thu quá bán,
Thanh đăng hòa vũ dạ tam canh.
Bệnh đa cốt sấu miên ưng thiểu,
Quan lãnh thân nhàn mộng diệc thanh.
Nhất niệm tức lai thiên niệm tức,
Kê trùng tự thử liễu tương tranh.
Diêu [dao] lạc thanh bi cửu khách tình.
Hoàng diệp mãn đình thu quá bán,
Thanh đăng hòa vũ dạ tam canh.
Bệnh đa cốt sấu miên ưng thiểu,
Quan lãnh thân nhàn mộng diệc thanh.
Nhất niệm tức lai thiên niệm tức,
Kê trùng tự thử liễu tương tranh.
Dịch Nghĩa:
ĐÊM THU CẢM HOÀI NƠI ĐẤT KHÁCH
Gió tây [làm] xao động cây cối, tiếng lao xao rì rào vọng lại,
Khiến lòng khách [xa xứ] rung động nỗi đau buồn đã lâu ngày.
Lá vàng rụng đầy sân, mùa thu đã đi qua quá nửa phần,
Ánh đèn xanh hòa trong tiếng mưa đêm đã ba canh.
Bệnh nhiều, xương cốt hao gầy nên thiếu ngủ,
Rảnh rỗi việc quan, thân nhàn hạ, nên mộng cũng thanh sạch, nhẹ nhàng.
Một mối suy tư, thở ra nhẹ nhàng, thì ngàn mối suy tư khác cũng giống như vậy,
Gà và sâu bọ từ nay thôi đừng tranh giành nhau nữa.
Khiến lòng khách [xa xứ] rung động nỗi đau buồn đã lâu ngày.
Lá vàng rụng đầy sân, mùa thu đã đi qua quá nửa phần,
Ánh đèn xanh hòa trong tiếng mưa đêm đã ba canh.
Bệnh nhiều, xương cốt hao gầy nên thiếu ngủ,
Rảnh rỗi việc quan, thân nhàn hạ, nên mộng cũng thanh sạch, nhẹ nhàng.
Một mối suy tư, thở ra nhẹ nhàng, thì ngàn mối suy tư khác cũng giống như vậy,
Gà và sâu bọ từ nay thôi đừng tranh giành nhau nữa.
Chuyển Dịch Thơ Việt:
ĐÊM THU CẢM HOÀI NƠI ĐẤT KHÁCH
Cây cối lao xao cơn gió Tây
Sầu bi khách lữ đã bao ngày
Thu quá nửa phần, vàng lá rụng
Đèn trọn ba canh, xanh mưa bay
Cốt hao bệnh ủ, thường thao thức
Việc rảnh thân nhàn, nên mộng lay
Nỗi nọ niềm kia xem nhẹ hết
Thói đời tranh đoạt hãy buông tay.
10.2014
Ghi chú: Dịch theo bản in “Nguyễn Trãi Toàn Tập”, NXB Khoa Học Xã Hội - Hà Nội, 1976.
