"Không có gì là rác cả" là bài học
đầu tiên đại sư Zuigan Goto dạy cho người đệ tử vừa thâu nhận, sau này chính là
Thiền sư Soko Morinaga nổi tiếng của xứ Phù Tang.
Sống sót trở về sau chiến tranh tàn khốc giữa
thập niên bốn mươi, Soko Morinaga tìm về căn nhà cũ, trực diện với những khó
khăn và mất mát tận cùng của đời người. Cha mẹ không còn, anh chị em phân tán,
nhà cửa, tiền bạc bị tịch thu. Ông cố ngoi lên bằng ý chí trở lại học đường
nhưng đành chào thua vì cuộc vật lôn cam go đó khi bao tử thường xuyên lên tiếng
kêu khóc.
Giữa quạnh hiu đổ nát cả thân và tâm, một sự
mầu nhiệm kỳ diệu nào đã dẫn bước chân vô định của Soko tới trước cửa chùa
Daishuin ở Tokyo. Ngước nhìn mái chùa rêu phong, lưỡng lự đôi ba phút rồi Soko
mạnh dạn bấm chuông. Người mở cửa chính là Đại sư Zuigan Goto. Soko ngỏ lời xin
được đại sư thâu nhận làm đệ tử. Đại sư chỉ hỏi một câu duy nhất:
-
Ngươi tin ta chứ? Nếu không tin ta thì có ở đây bao lâu cũng chẳng học được gì,
phí công ta thôi.
Soko
trả lời:
-
Con xin hết lòng tin tưởng sư phụ.
Đại
sư mở rộng cửa, lạnh lùng truyền:
-
Theo ta.
Soko
líu ríu theo vào. Tới góc sân, đại sư chỉ cây chổi tre, ra lệnh:
-
Quét dọn vườn.
Trước
khi cầm chổi, Soko quỳ xuống bái tạ đại sư đã thâu nhận mình.
Công việc quét vườn thì có chi là khó, Soko
hăng hái quét, quét và quét. Không bao lâu đã gom được đống rác cao nghệu đầy đất,
sỏi, đã vụn và lá khô. Dừng chổi, Soko lễ phép hỏi:
-
Bạch thầy, con phải bỏ đống rác này đi đâu ạ?
Bất
ngờ, đại sư quát lên:
-
Rác, người nói gì? Không có gì là rác cả!
Soko
ngẩn ngơ nhìn đống chiến lợi phẩm, không hiểu đây không là rác thì là gì? Còn
đang lúng túng thì đại sư lại bảo:
-
Vào nhà kho kia lấy cái bao nhựa lớn ra đây.
Khi
Soko tìm được bao nhựa mang ra thì thấy đại sư đang dùng hai tay, gạt đám lá
khô sang một bên. Ông lại bảo:
-
Mở rộng miệng bao ra.
Soko tuân lời, lẳng lặng theo dõi thầy mình
quơ từng ôm lá, bỏ vào bao, thỉnh thoảng lại giậm giậm cho lá xẹp xuống. Cuối
cùng, những lá khô trong đống rác đã được nhồi vào bao, cột lại. Soko lại nghe
lệnh truyền:
-
Đem bao lá này vào nhà kho, để dành đun nước tắm.
Vừa
vác bao lá trên vai, Soko vừa nghĩ:
-
Còn đống đất đá, không phải rác thì dọn đi đâu?
Ấy
thế mà khi ở nhà kho ra, Soko thấy đại sư đang lượm những viên sỏi, đá vụn ra.
Trước
vẻ ngẩn ngơ của Soko, ông vừa hỏi, vừa sai:
- Có thấy hàng hiên ngay dưới máng xối kia
không? Có thấy những chỗ bị nước mưa xoáy lồi lõm không? Đem những sỏi, đá vụn
này ra, trám vào những chỗ đó.
Soko vừa làm, vừa thán phục thầy mình, vì quả
thật, sau khi trám, không những chỗ lồi lõm bằng phẳng mà còn đẹp hẳn lên nữa.
Bây giờ, đống rác (theo Soko) chỉ còn lại đất
và rêu. Lần này thì chắc chắn phải hốt, đổ đi rồi. Nhưng kinh ngạc biết bao khi
Soko quay lại sân, thấy thầy mình thong thả nhặt từng miếng đất, từng tảng rêu
trên tay, rồi chậm rãi nhìn quanh, tìm những khe tường nứt, những chỗ lõm nhỏ
trên mặt đât, từ tốn trám vào.
Bây giờ thì đống rác không còn đó. Nhưng cũng
không phải là vật phế thải vô dụng gom quẳng đi đâu. Mỗi loại rác, nếu biết tận
dụng, sẽ lại trở thành hữu ích.
Soko Morinaga
Diệu
Trân dịch (Theo Novice to Master "There is no trash")
Nguồn: http://www.buddhistedu.org
4
1
