NGUYỄN
XUÂN THIỆP
t
h ơ & v ă n
Nhà thơ/nhà văn Nguyễn Xuân Thiệp
Đà Lạt ở một góc khuất
của Virginia
vẫn bay trên phố xưa
những mái nâu. cao. thấp
quán sách. hương cà phê
(NXT)
Người viết đã thật sự được sống cái
không khí thoảng mùi nhựa thông của Đà Lạt khi ngồi với các bạn ở nhà Nguyễn
Minh Diễm, thành phố Alexandria, Virginia, tối chủ nhật cách đây cũng đã dăm bảy
năm. Buổi họp mặt gồm vợ chồng Diễm, vợ chồng Thanh Quang, anh Phúc và vợ là
Thanh Trúc, Lê Khắc Huyền và kẻ này. Ngô Vương Toại nói sẽ cố gắng đến, cuối
cùng đã không đến được. Tối hôm ấy, món giả cầy chị An Thục Đức vợ Diễm nấu thật
tuyệt vời.
Ngồi ở một góc khuất
của Virginia mà tưởng như đang ở Đà Lạt, trong ngôi nhà đường Nguyễn Trường Tộ
hay Nguyễn Du nhà Diễm hay Calmette nhà Nguyễn Quang Tuyến. Ba mươi năm qua rồi
mà như mới hôm qua. Như cùng có mặt Lê Văn Ngăn, Hoàng Khởi Phong, Thái Lãng và
bạn Tuyến và bạn Nguyễn Thạc. Như chúng ta vẫn ngồi với nhau như thế này, rất
nhiều lần, những năm tháng ấy. Không, không hề có biển dâu, xa cách...
Và Phùng Văn Hưởng vẫn
đọc Hồ Trường, hát cho chúng ta nghe ThiênThai -Hưởng nay không còn nữa, than
ôi. Bởi trong buổi họp mặt có hai người mà trí nhớ như một cuộn phim chiếu lại
từng đoạn từng đoạn –đó là Nguyễn Minh Diễm và anh Phúc, chồng Thanh Trúc- tôi
đã thấy lại, tôi đã thấy lại những cây cầu, những con đường, những dãy phố...
Và hàng thông sau nhà ga Đà Lạt. Và Nhà Thờ Con Gà đứng trong sương. Những con
chim én bay dưới mái Hotel du Parc nơi đặt Đài Phát Thanh. Và ai như tôi đứng
trên góc lầu cao nhìn xuống con đường Nhà Chung, đường Tự Đức. Và ai mắt màu
hoa pensée trong đêm màu hồng của Night Club. Cầu Bá Hội Chúc, cầu Ông Đạo rồi
thì quán cà phê của Dì Ba, ôi cái kiosque thứ hai ấy trên lối đi vào hàng bán
hoa dưới chợ Hòa Bình. Chính ở đây, trong cái kiosque đèn màu này, nhiều đêm
Đinh Cường, Trịnh Công Sơn, Bửu Ý và kẻ này ngồi ngắm Dì Ba ngây ngất.
Chúng tôi nói với
nhau mà không sợ mất lòng các giai nhân khác của thành phố: Dì Ba xứng đáng là
trang quốc sắc, người đẹp nhất Đà Lạt ở những năm tháng ấy. Anh Phúc, vì có
Thanh Trúc ngồi bên, không dám đồng ý, nhưng anh nói anh quen, rất quen với chồng
Dì Ba lúc bấy giờ làm nghề bán bảo hiểm. Ôi, Dì Ba đâu rồi... Nhớ Đinh Cường có
vẽ một portrait về Dì Ba rất đẹp trưng bày ở phòng triển lãm Alliance
Francaise. Dì mặc áo nhung màu rượu chát, tóc dài, mắt xanh đen. Ôi. mắt em
xanh như đêm dài / Để người quên kiếp mai… (Phạm Duy)
Và con đường Duy
Tân, chỗ quán sách Nhân Văn nhìn lên là nhà của nhà khảo cổ Nguyễn Bạt Tụy.
Không hiểu cái ngôi nhà kiến trúc rất lạ, như tổ chim, nằm trên đầu con dốc ấy,
còn không? Và Huỳnh Chùm, người đánh xập xám chuyên binh lủng, và Trần Hoài họa
sĩ... nay về đâu. Tôi nói với Nguyễn Minh Diễm: Tuyến vừa email cho biết Hạnh
Chi đã sang Mỹ.
Năm 1979, Tuyến về lại
Đà lạt, một buổi chiều đi bộ lên con đường dốc Nhà Thờ Con Gà, thấy Hạnh Chi ngồi
ôm con trên bậc thềm, mắt nhìn ra phía hồ Xuân Hương. Ôi, Hạnh Chi cũng là một nhân
vật đặc biệt tiêu biểu của Đà Lạt. Ngày ấy, nàng thường lững thững đi từ phố,
qua cầu rồi lên dốc nhà thờ về ngôi nhà ven đồi dã quỳ trong đường Nhà Chung.
Đi bộ, một mình, tóc dài bay theo gió, đôi khi cầm một đóa hoa hồng. Tôi tự hỏi,
sau 1975, Chi có còn đi như thế không? Và tôi thấy tôi về lại, như hồn ma nhớ
hơi lửa ấm:
đã
về. dốc sương mù
đã về. cây hoàng hôn
tiếng gà trưa vẫn gáy
bông phù dung. trong vườn
em và bầy chim
én
vẫn bay trên phố xưa
những mái nâu. cao. thấp
quán sách. hương cà phê
Ở đó, những dãy phố
rợp bóng dù. Giờ đây trong căn nhà của Diễm, ở một góc khuất của Virginia, kẻ
này được thấy lại hình bóng của tiện nội ngày xưa:
Tôi
thấy em đi. giữa chiều áo lụa
Dãy phố dài. thấp thoáng. bóng dù xưa
Em. tay dắt con. mắt nhìn trời rộng mở
Khi nắng reo hanh vàng. mùa mới sang thu…
Các bạn ơi, chai rượu màu
ráng trời hoàng hôn kẻ này mang tới dường như đã cạn, xin mở chai khác. Hình
như lúc chiều trên đường tới đây, kẻ này có thấy xe chạy qua những hàng thông.
Đẹp, đẹp lắm, nhưng làm sao đẹp bằng thông Đà Lạt, trên đường lên Dinh 2 tới
nhà Hoàng Khởi Phong. Ở đó, trong nhà Hiển nhìn xuống thung lũng đầy thông, một
đêm nào họp mặt trong ánh lửa củi ngo từ lò sưởi, có cả Thái Lãng và Trần Hữu Lục,
Nguyễn đọc Trong Vườn Tôi Hoa Phù Dung Đã Nở. Diễm chắc chắn còn nhớ, còn Thanh
Trúc thì ngoài cuộc, lúc ấy e còn nhỏ xíu?
Đà Lạt, ở một góc
khuất của Virginia. Thật ra chỉ là những ảnh ảo, như trong một bức thư Trà viết
từ Woodbridge: "Thành phố vẫn chìm trong sương mù. Từ cửa sổ tầng hai nơi
làm việc, Trà đang ngắm một Đà Lạt yêu dấu của Th. Không có tháp chuông nhà thờ,
không màu đỏ trường Yersin, không có con đường mang tên Nguyễn Trường Tộ, và
cũng không có quán cà phê của Th. và bè bạn... "
Nguyễn
Xuân Thiệp
Chào Boston chào bạn bè
Nguyễn
Xuân Thiệp
từ
giấc mơ của cơn giông
xứ
sấm sét
tôi
tới đây. chào boston
chào
bạn bè anh em. thành phố cổ
và
xin tặng nhau, thơ này
của
xứ
hoa
hải đào. nở đầy trong màu nắng
tháng
mười
theo
chim. tôi đến đây. gặp boston
gặp
bến cảng mù sương. ánh đèn. soi góc hè gạch xám
ôi.
lou giờ đã xa. trăng gầy đỉnh whispering pine. hồn thảo mộc
và
ly cà phê. trong trí tưởng. uống ở harvard square. với cái bóng của mình.
và
hoàng thị bích ti
không
còn thấy. phố tàu. los angeles
mưa
sương. mưa sương. cầu longfellow
này
anh em. bạn bè
chúng
ta đã đi hết biển
qua
các đại dương. và châu lục
không
về lại mái đình xưa
bá
ngọ
thời
của quỷ
ngói
lở. cột xiêu. sen tàn. mùa hạ chết
để
gặp nhau đây. điểm hẹn boston
con
tàu may flower. bắc qua thế kỷ. ký ức của tiếng sóng bờ xa
về
phố biển. trời.plymouth
vâng.
tôi từ xứ bò. miền đồng cỏ
hái
bông vô ưu. ngày nắng phai
chào
boston. thế giới dường như rất nhỏ
xướng
ca. ồn. quên lệ rơi
Nguyễn
Xuân Thiệp
tháng 10. 2004
2 7
