Sau
mấy lần trì hoãn, cuối cùng chúng tôi cũng thực hiện được chuyến đi New Jersey
thăm Nguyễn Ngọc Yến và Trần Hoài Thư. Thời tiết vùng đông bắc Hoa Kỳ vốn khắc
nghiệt, mỗi lần thực hiện một chuyến đi xa bằng xe hơi, chúng tôi phải ngó chừng
thời tiết. Thật may mắn, sáng nay trời trong xanh, không nóng lắm để phải toát
mồ hôi và không lạnh lắm để phải mặc jacket. Từ 6 giờ sáng Nguyễn Minh Nữu đã gọi,
“Anh Đinh Cường, Kim Mai và tôi đang tới. Ông bà chuẩn bị để 7 giờ lên đường”.
Hôm qua, Hoa dành cả buổi chiều và buổi tối để làm thức ăn cho bữa ăn trưa hôm
nay tại “văn phòng”
của tạp chí Thư Quán Bản Thảo và nhà xuất bản Thư Ấn Quán. Một bữa ăn trưa văn
nghệ gọn nhẹ không có rượu. Làm sao có thể uống nổi một ly rượu khi mà đã gần 5
tháng rồi chị Yến vẫn chưa đi lại được, khi mà Thư Quán Bản Thảo và Thư Ấn Quán
đã hầu như ngưng hoạt động trong suốt khoảng thời gian ấy!
Hai
“tay lái lụa” Kim Mai và Nguyễn Minh Nữu thay phiên nhau lái xe. Chuyến đi mất
khoảng 5 tiếng. 12 giờ trưa, chúng tôi đến nơi. Nhà Trần Hoài Thư nằm ở một khu
vực rất yên tĩnh và thơ mộng. Xe vừa dừng lại, chúng tôi đã thấy Trần
Hoài Thư trước cửa nhà ra đón chúng tôi. Anh cười thật tươi. Vẫn nụ cười hiền
lành nhưng khuôn mặt anh phờ phạc thấy rõ. Chúng tôi vào nhà. Chị Yến ngồi trên
xe lăn chờ sẵn nơi phòng khách. Chị khóc, “Mấy hôm rồi cứ đếm từng ngày để chờ
gặp các bạn”. Tôi nhìn khuôn mặt chị: những vết chân chim của thời gian, của “thế
hệ chiến tranh”, của những tháng năm đi tìm di sản văn chương miền nam giờ
đây đã in rõ trên khuôn mặt phúc hậu của chị. Mọi người quây quần quanh chiếc
xe lăn hỏi han mọi chuyện. Giọng nói chị bình thường và trí nhớ rất tốt. Chân
trái đã cử động và nhích lên được, nhưng tay trái thì chưa. Chị đang tập đi bằng
chiếc “gậy thần” mua trên Ebay. Những bước đi đầy khó khăn. Có đôi chân là để
đi, và với chị, là đi tìm di sản văn chương miền nam, vậy mà lúc này chị đành
thúc thủ. Có rơi vào hoàn cảnh như thế này mới thấy đôi chân là quí, mới thấy đời
sống nặng nề như thế nào. Tôi nhìn quanh căn nhà: Trần Hoài Thư đã “độ”
lại nhiều chỗ, đã thêm nhiều phần để thuận lợi cho chị Yến trong việc di chuyển
quanh nhà.
Tôi
tưởng tượng một ngày của Trần Hoài Thư: tập therapy cho chị Yến, giúp chị Yến
các sinh hoạt cá nhân, nấu ăn, giặt giũ, dọn dẹp nhà cửa. Và còn lại là những
khoảng trống thời gian buồn bã. Cần có một cái gì đó để lấp vào khoảng trống
này. Anh chỉ vào mấy chục ram giấy để trên kệ, “ Giấy on sale, mua để chuẩn bị
in Thư Quán Bản Thảo số 56”. Như vậy là anh đã quyết định cho Thư Quán Bản Thảo
tục bản. Tôi nghĩ anh đã có sự chọn lựa đúng. Thư Quán Bản Thảo sẽ giúp anh lấp
cái khoảng trống thời gian buồn bã kia.
Sau
bữa trưa rất văn nghệ, Trần Hoài Thư đưa chúng tôi xuống basement thăm cơ sở in
ấn của anh. Gần 10 chiếc máy in, máy cắt, máy ép, máy laminator..., cái nào
cũng nặng hàng trăm ký, kín hết basement, chỉ chừa một ít khoảng trống cho lối
đi. Anh Đinh Cường hỏi Trần Hoài Thư công dụng của từng chiếc máy. Trần Hoài
Thư vui vẻ giải thích, làm thử một số thao tác như ép nhựa, sấy sách, cắt sách…
Trong
basement này, hơn 10 năm qua Trần Hoài Thư và Nguyễn Ngọc Yến đã cho ra đời
hàng trăm đầu sách trong tủ sách di sản văn chương miền nam và 55 số báo Thư
Quán Bản Thảo. Nơi đây, những ngón tay của Trần Hoài Thư và Nguyễn Ngọc Yến đã
từng rỉ máu khi đóng những tuyển tập THƠ MIỀN NAM THỜI CHIẾN, VĂN MIỀN NAM THỜI
CHIẾN dày hàng ngàn trang. Nơi đây, Trần Hoài Thư đã từng bổ nhào xuống cầu
thang khi một mình chuyển cái máy cắt nặng hàng trăm cân xuống basement. Nơi
đây hai tâm hồn xa xứ đã dâng tặng cho độc giả văn học miền nam những hy sinh
vô bờ bến. Có đặt chân đến nơi này mới hiểu hết tấm lòng của Trần Hoài Thư –
Nguyễn Ngọc Yến đối với văn học miền nam 1954 – 1975. Riêng tôi, tôi khâm phục
và ngưỡng mộ việc làm của bạn tôi.
Gặp
lại nhau, mọi thứ thật nhẹ nhàng và ấm cúng. Chị Yến chưa bình phục nhưng cũng
đã đỡ hơn cách đây 5 tháng. Chúng tôi muốn ở lại lâu hơn, nhưng sợ sẽ bất tiện
cho anh chị, do vậy, đến 3 giờ chiều chúng tôi phải xin phép ra về. Chị Yến lại
khóc. Đã ra khỏi nhà, tôi vẫn quay lại, mở cửa bước vào, chào chị một lần nữa,
“Cố gắng vượt qua chị Yến nhé”. Trần Hoài Thư đứng nơi cửa, nét mặt thoáng
buồn, chờ xe lăn bánh rồi mới quay vào.
Phạm Cao Hoàng
May 12, 2013
Mừng chị Yến đã khá hơn cách đây 5 tháng
Máy in
Máy ép
Máy cắt
Trần Hoài Thư – Đinh Cường tại phòng in ấn của TQBT và TAQ
Đinh Cường - Nguyễn Minh Nữu - Kim Mai - Cúc Hoa
Trên đường về, ghé lại một rest area ở Delaware
