Blog Phạm Cao Hoàng

ĐẤT CÒN THƠM MÃI MÙI HƯƠNG

Thơ Phạm Cao Hoàng

Ấn bản 2023

Tranh bìa và chân dung tác giả: Đinh Cường

Thiết kế bìa: Uyên Nguyên Trần Triết

Dàn trang: Công Nguyễn

Biên tập: Trần Thị Nguyệt Mai

Nhà xuất bản Nhân Ảnh, California, Hoa Kỳ

216 trang - Bìa cứng

THAY LỜI TỰA

ĐẤT CÒN THƠM MÃI MÙI HƯƠNG in lần đầu vào năm 2015. Bản in lần này (có sửa chữa và bổ sung thêm một số bài) gồm ba phần:

Phần 1: 50 bài thơ.

Phần 2: Những ghi nhận.

Phần 3: 15 ca khúc phổ thơ Phạm Cao Hoàng.

Đây là những bài thơ viết trong những năm 1976-2023 xoay quanh các chủ đề: quê hương, gia đình, tình bạn, tình yêu. Phần lớn viết trong những ngày tháng sống xa quê hương.

Xin được gửi lời cám ơn đến quý bằng hữu đã có những ghi nhận đầy khích lệ, đã phổ 15 bài trong tập thơ thành những ca khúc tuyệt vời. Tất cả được in lại và lưu giữ như những kỷ niệm của một đoạn đời gian nan nhưng cũng tràn đầy hạnh phúc.

Và cũng xin cám ơn nhà xuất bản Nhân Ảnh đã giúp thực hiện ĐẤT CÒN THƠM MÃI MÙI HƯƠNG ấn bản năm 2023 này.

Phạm Cao Hoàng

Virginia, tháng 3.2023

Phần 1: 50 bài thơ

01. Sau chiến tranh trở lại Tuy Hòa

02. Thăm một người bạn cũ

03. Người thi sĩ ấy không còn làm thơ

04. Trở về mái trường xưa

05. Chiều New Delhi

06. Mây khói quê nhà

07. Thức cùng em đêm nay

08. Khi dừng lại bên dòng Potomac

09. Rồi cuối cùng cũng phải chia tay

10. Mây trắng

11. Dù sao vẫn cám ơn đời

12. Bây giờ

13. Đã qua rồi một mùa đông

14. Mười ba năm, quy cố hương

15. Đi cùng em giữa Đà Lạt sương mù

16. Chia tay Đà Lạt

17. Ước mơ của người họa sĩ

18. Ngày tôi trở lại miền đông

19. Chia tay Ngựa Ô

20. Dran, ngày về

21. Thương nhớ Ngựa Ô

22. Mây ngừng bay

23. Đà Lạt và câu chuyện về khu vườn thi sĩ

24. Scibilia, ngày cuối thu

25. Mai kia tôi là hạt bụi

26. Đóa hoa hồng trong tuyết

27. Cũng may còn có nơi này

28. Cha tôi

29. Mùa thu Đức Trọng

30. Tôi đi dưới trời đông bắc

31. Trần Hoài Thư xuống núi

32. Bài cho Orlando

33. Dẫu thế nào con cũng trở lại miền Trung

34. Tôi về Bellingham chiều nay

35. Ở New Jersey, gặp lại Phạm Văn Nhàn

36. Chiều đi ngang qua thung lũng Fox

37. Thơ tặng người thi sĩ ở Garland

38. Xin cho tôi được làm người Việt Nam

39. Bốn mươi hai năm, chưa quên

40. Tôi đang vẽ tâm hồn của bạn

41. Bò và người

42. Sau 35 năm chưa một lần trở lại quê nhà

43. Woodbridge, buổi chiều và những nụ cười

44. Bốn năm sau ngày anh Đinh Cường ra đi

45. Ước mơ của Myla

46. Quà sinh nhật cho em

47. Rồi một hôm chim bay về núi cũ

48. Chàng đi hai mươi bốn năm

49. Bài giã từ năm cũ 1

50. Bài giã từ năm cũ 2

SAU CHIẾN TRANH

TRỞ LẠI TUY HÒA

khi về thăm lại cố hương

thấy quê nhà nghĩ càng thương quê nhà

hắt hiu một bóng mẹ già

một ngôi mộ cỏ xanh và khổ đau

bâng khuâng một chút vườn sau

ngậm ngùi ngõ trước lao xao nắng vàng

đã qua chưa cuộc điêu tàn

đám mây năm cũ biết tan nơi nào

Tuy Hòa, 1976

THĂM

MỘT NGƯỜI BẠN CŨ

gửi anh Đỗ Chu Thăng

chiều đi lên Hòa Mỹ

hỏi thăm nhà bạn hiền

đường xa, núi chắn lối

núi cao cũng phải tìm

Tuy Hòa, 1979

NGƯỜI THI SĨ ẤY

KHÔNG CÒN LÀM THƠ

mười năm và mười mùa đông

trong hơi thở có hương nồng em trao

có tình em rất ngọt ngào

trong veo như giọt sương đèo Prenn

nồng nàn như đêm Lâm Viên

như Đà Lạt với chuyện tình Cúc Hoa

tôi và em vẫn đi về

trên con đường có nhiều hoa dã quì

có hò hẹn thuở tình si

có gian nan có nhiều khi rất buồn

mười năm và mười mùa đông

người thi sĩ ấy không còn làm thơ

còn chăng là tiếng ngựa thồ

thở khi lên dốc bụi mờ mịt bay

còn chăng là hai bàn tay

đã chai sạm với tháng ngày gian nan

còn chăng là mây lang thang

trên đồi gió hú bạt ngàn rừng thông

còn chăng là đêm mênh mông

người ngồi nhớ một dòng sông cạn rồi

Đà Lạt, 1985

TRỞ VỀ

MÁI TRƯỜNG XƯA

chiều nay ghé thăm trường cũ

nép mình bên gốc phượng xưa

chợt nghe trăm ngàn thương nhớ

hình như thu đã sang mùa

tìm lại tuổi thơ chốn này

lần theo những tháng ngày qua

lần theo những dòng kỷ niệm

tuổi thơ và những nụ hoa

chiều nay ghé thăm trường cũ

cây bàng xưa vẫn còn đây

hỏi thăm những người thuở ấy

bạn tôi nay ở phương nào

tìm lại người xưa chốn này

thầy ơi, con đã về đây

ai còn, ai đi, ai nhớ?

cuối trời hiu hắt mây bay

chiều nay ghé thăm trường cũ

nghe mùa thu hát ngoài kia

chợt nghe trong lòng man mác

những ngày thơ ấu xa xưa

Tuy Hòa, 1996

CHIỀU NEW DELHI

chiều New Delhi

có tiếng chim tu hú gọi mùa

có nắng reo trên lối tôi về

khói quê nhà quyện cuối phương xa

chiều New Delhi

có nhớ thương ray rứt trong lòng

có bóng tôi theo chú bò vàng

đi lang thang giữa phố đông người

tôi nghe chiều Delhi

xôn xao mùa phượng tím

bên kia trời quê hương

nhớ em lúc Phục Sinh

tôi thương chiều Delhi

nên yêu màu phượng tím

yêu con người quanh tôi

và yêu cả đất trời

chiều New Delhi

tiếng sáo đâu đây rất êm đềm

bỗng thấy nao nao nhớ quê mình

dáng em gầy

và mái tranh xưa

chiều New Delhi

có tiếng chim tu hú gọi đàn

có bóng tôi

trên xác lá vàng

với trái tim

thơm ngát tình người

New Delhi, 1996

MÂY KHÓI QUÊ NHÀ

bữa đó con về thăm Phú Thứ

gặp lại mùi hương của ruộng đồng

gặp lại những năm và tháng cũ

mây khói quê nhà nhẹ bước chân

mùi hương của đất làm con nhớ

những giọt mồ hôi những nhọc nhằn

cha đã vì con mà nhỏ xuống

cho giấc mơ đời con thêm xanh

mùi hương của đất làm con tiếc

những ngày hoa mộng thuở bình yên

nồi cá rô thơm mùa lúa mới

và tiếng cười vui của mẹ hiền

ngày mai con lại ra đi nữa

cứ đi hoài mà chẳng đến nơi

ước mơ ngày ấy giờ chưa đạt

mà bóng thời gian đã muộn rồi

Tuy Hòa, 20.11.1999

THỨC CÙNG EM ĐÊM NAY

thức cùng em hết đêm nay

chia nhau hơi ấm chờ mai lên đường

là khi mình xa quê hương

ra đi cùng với nỗi buồn Việt Nam

là khi chia tay Langbiang

chia tay những đám mây bàng bạc trôi

là khi từ biệt núi đồi

những con đường của một thời thanh xuân

là khi mắt lệ tần ngần

đứng bên con dốc Nhà Làng ngẩn ngơ

là khi sương đẫm mặt hồ

nơi còn dấu vết bài thơ ban đầu

là khi chân bước qua cầu

mắt còn nhìn lại phía sau quê nhà

là khi mình sẽ đi xa

sẽ phiêu giạt mãi như là mây bay

thức cùng em hết đêm nay

chia tay Đà Lạt rồi mai lên đường

Đà Lạt, 25.11.1999

KHI DỪNG LẠI

BÊN DÒNG POTOMAC

khi dừng lại bên dòng Potomac

em bên tôi vẫn rất dịu dàng

gió lồng lộng cả một trời Đông Bắc

tóc em bay trong nắng thu vàng

và như thế mình đi và đã đến

mình đã tìm và gặp được dòng sông

tôi ngồi xuống để nghe sông hát

và đứng lên ôm lấy mặt trời hồng

và như thế mình đi và đã đến

đã bên nhau thủy tận sơn cùng

tôi nằm xuống để nghe đất thở

tạ ơn đời độ lượng bao dung

khi dừng lại bên dòng Potomac

tôi và em nhìn lại quê nhà

buồn hiu hắt thương về chốn cũ

phía chân trời đã mịt mù xa

Virginia, 2005

RỒI CUỐI CÙNG

CŨNG PHẢI CHIA TAY

nhớ anh Từ Thế Mộng

và chị Mộng Giao

dù rất sợ phải nói lời vĩnh biệt

rồi cuối cùng cũng phải chia tay

rồi cuối cùng đôi mắt anh khép lại

rời trần gian xa cuộc khổ đau này

đi về đâu hỡi người thi sĩ ấy

về quê hương gió cát tuyệt vời

một thuở Mộng Giao, một trời bè bạn

biển của quê hương, biển của một thời

đi về đâu hỡi người hiền sĩ ấy

về những đêm trăng Hải Thượng Lãn Ông ^(*)

về những đồi trà mênh mông chiều Bảo Lộc

về một đời thơ lận đận long đong

đời không vui tôi thành người lưu lạc

có đôi lần muốn trở lại quê xưa

cụng với anh một ly, nhắc những ngày vui thuở ấy

vậy mà bao năm rồi vẫn chưa về

đời không vui tôi thành người biệt xứ

không được vuốt mắt anh trước lúc anh đi

chiều lạnh ngắt bên dòng Potomac

vĩnh biệt anh, vĩnh biệt một đời thơ

Virginia 13.5.2005

(*) Tên một con đường ở Phan Thiết

MÂY TRẮNG

tặng anh Trần Huiền Ân

ngày đi về phía mặt trời

tôi nghe tiếng gọi của người năm xưa

và nghe tiếng mẹ ầu ơ

bên dòng sông với đôi bờ quạnh hiu

xóm thôn một thuở tiêu điều

gian nan cùng với cuộc phiêu lãng này

ngày về trắng hai bàn tay ^(*)

người về ôm lấy cụm mây trắng buồn

khói ngày xưa ấy còn vương

sương còn đọng lại bên dòng cổ thi

ngày về nhớ lúc ra đi

biển gào lên khúc biệt ly sao đành

vậy mà…

biền biệt bao năm

Virginia, 2009

(*) BÀI HÁT NGÀY VỀ, thơ Trần Huiền Ân

DÙ SAO

VẪN CÁM ƠN ĐỜI

tặng anh Trần Hoài Thư

dù sao vẫn cám ơn đời

cỏ cây và gió mặt trời và hoa

cám ơn những đám mây xa

đang bay về phía quê nhà chiều nay

cám ơn những sớm heo may

lạnh se sắt lạnh bên này đại dương

cám ơn giọt nắng vô thường

lung linh ở cuối con đường khổ đau

mười năm nước chảy qua cầu

chuyện người xa xứ là câu chuyện buồn

mười năm sống kiếp tha phương

thân nơi biển Bắc mà hồn biển Đông

mười năm thương ruộng nhớ đồng

lòng còn ở lại sao không quay về

mười năm nhớ đất thương quê

bước đi một bước nặng nề đôi chân

mười năm một thoáng phù vân

tiếng chim vườn cũ mùa trăng quê người

dù sao vẫn cám ơn đời

biển xanh và sóng núi đồi và em

cám ơn những sáng êm đềm

khói cà phê quyện bên hiên nhà mình

đứng bên bờ vực tử sinh

vẫn nghe em hát bản tình ca xưa

mười năm như một giấc mơ

Virginia, 2009

BÂY GIỜ

bây giờ nhớ núi nhớ rừng

nhớ sông nhớ biển nhớ trăng quê nhà

thương em ngày nắng Tuy Hòa

chiều mưa Đức Trọng, sáng Đà Lạt sương

thương em và những con đường

một thời tôi đã cùng em đi về

bây giờ lạ đất lạ quê

bước chân phiêu bạc biết về nơi đâu ^(*)

thương em nắng dãi mưa dầu

đau cùng tôi với nỗi đau riêng mình

chia cùng tôi một chút tình

của ngàn năm trước và nghìn năm sau

về đâu chẳng biết về đâu

thôi thì về lại buổi đầu gặp em

dòng sông xưa ấy êm đềm

mùa thu năm ấy bên thềm lá bay

bàn tay nắm chặt bàn tay

dìu nhau qua những tháng ngày gian nan

bây giờ ngồi nhớ Việt Nam

bên trời tuyết lạnh hai hàng lệ rơi

Virginia, 2009

(*) PHIÊU BẠC [飄泊]

ĐÃ QUA RỒI

MỘT MÙA ĐÔNG

hôm em ở bệnh viện về

cụm hoa trước ngõ cũng vừa ra bông

đã qua rồi một mùa đông

và qua rồi những ngày không tiếng cười

em đi xe lăn mà vui

lăn đi em nhé cho đời bớt đau

tôi đưa em ra vườn sau

để nhìn lại mấy luống rau em trồng

hái tặng em một đóa hồng

và chia nhau nỗi long đong xứ người

em đi xe lăn mà vui

lăn đi em nhé cho vơi nỗi buồn

đưa em về phía con đường

có con sóc nhỏ vẫn thường chào em

hát em nghe bài Je t’aime

kể em nghe lại chuyện tình Cúc Hoa

em đi xe lăn về nhà

mùa xuân nhè nhẹ bước qua bậc thềm

Virginia, tháng 1.2012

MƯỜI BA NĂM,

QUY CỐ HƯƠNG

ngủ đi em, đêm khuya rồi

sớm mai thức dậy cùng tôi lên đường

mười ba năm, quy cố hương

có đi biền biệt vẫn thương quê nhà

vẫn thương dưa mắm tương cà

thương con cò trắng bay qua cánh đồng

vẫn mơ về một dòng sông

nơi cha thương mẹ nơi ông thương bà

vẫn mơ về đất và hoa

nơi tôi đã gặp em và thương em

những ngày những tháng êm đềm

em trao tôi cả trái tim thật thà

ngủ đi em, đêm đã khuya

sớm mai thức dậy mình về Việt Nam

Virginia, tháng 1.2012

ĐI CÙNG EM

GIỮA ĐÀ LẠT SƯƠNG MÙ

rồi có lúc trở về chốn cũ

đi cùng em giữa Đà Lạt sương mù

hát cùng em bài tình ca thuở ấy

tìm lại dấu chân mình trên những lối đi xưa

tìm lại mùi hương bên chiều Thủy Tạ

theo em về những hò hẹn ngày mưa

và thương nhớ một thời tuổi trẻ

chỉ có hoa hồng và chỉ có mộng mơ

tìm lại giọt sương trên đồi buổi sớm

bước cùng em trên ngọn cỏ hồng

và thương nhớ một thời lãng mạn

chỉ có tình yêu bát ngát mênh mông

rồi có lúc trở về chốn cũ

đi cùng em giữa Đà Lạt sương mù

quên đi một đoạn đời lận đận

quên đi những ngày khốn khó gian nan

Đà Lạt, 17.1.2012

CHIA TAY ĐÀ LẠT

và tôi lại chia tay Đà Lạt

trở lại quê người với những cơn bão tuyết mùa đông

tôi mang theo nỗi buồn xa xứ

và nỗi hoài hương nặng trĩu trong lòng

tôi lại thấy bóng tôi bên dòng Potomac

bên bờ Đại Tây Dương nghe quê hương réo gọi trái tim mình

đi không phải là đi biệt xứ

thương quê nhà còn lại phía sau lưng

lại cùng em lang thang bên hồ Thạch Thảo

nói với em về một đoạn đời buồn

nói với em về những dòng sông lưu lạc

trôi về đâu rồi cũng muốn trở về nguồn

và tôi lại chia tay Đà Lạt

chia tay những con đường in dấu chân xưa

chia tay rừng thông và cỏ cây sương khói

chia tay mây trời và gió núi Langbiang

mong bình yên đến với Kim Huê ^(*)

và những người ở lại

mong một ngày về…

dù chưa biết khi nào…

Đà Lạt, 27.1. 2012

(*) Kim Huê, bạn học của Cúc Hoa

ƯỚC MƠ

CỦA NGƯỜI HỌA SĨ

tặng anh Đinh Cường

chàng ngã xuống

vào một đêm mùa đông ở miền Đông Bắc

sau những tháng năm miệt mài vẽ

vẽ chân dung những người chàng yêu quí

vẽ những kỷ niệm

ở Huế,

ở Đơn Dương,

ở Lạc Lâm,

ở Đà Lạt

vẽ tiếng kèn trong gió xoáy ^(*)

vẽ cành cây chảy máu trong mùa đông

vẽ người ngồi trên chiếc ghế cũ

vẽ mùa thu chết

vẽ những tấm lòng

độ lượng

bao dung

chàng ngã xuống

sau khi đã đi nửa vòng trái đất

và dừng chân bên khu rừng Burke

nghe tiếng chim hót buổi sáng

nghe tiếng lá xào xạc buổi chiều

những ngày mưa hiu hắt

những ngày bão tuyết hoang mang

trong garage

đằng sau giá vẽ

chàng lặng lẽ

vẽ chân dung mình

và nỗi nhớ quê hương

chàng bất ngờ ngã xuống

vào một đêm rất lạnh ở miền Đông Bắc

trực thăng cấp cứu đưa chàng chuyển viện

phải cứu lấy người họa sĩ này

phải cứu lấy những bức tranh còn dang dở

bạn bè âu lo

người thân khắc khoải

khi tỉnh lại

trong hơi thở mệt nhọc

chàng nói về một ước mơ:

mong sao sớm trở lại với giá vẽ

Virginia, 14.1.2013

(*) Chữ in nghiêng là tên một số bức tranh của họa sĩ Đinh Cường.

NGÀY TÔI

TRỞ LẠI MIỀN ĐÔNG

ngày tôi trở lại miền Đông

tôi mang theo một nụ hồng cao nguyên

vẫn là tôi, vẫn là em

vẫn khu vườn cũ, vẫn thềm nhà xưa

đi cùng tôi nhé, Cúc Hoa

trên con đường mịt mù mưa xứ người

và xin cảm tạ đất trời

đã cho em lại nụ cười hồn nhiên

đi cùng tôi, giọt sương đêm

nhẹ nhàng như nhạc và hiền như thơ

mơ cùng tôi nhé, Cúc Hoa

giấc mơ Đà Lạt thời chưa biết buồn

vẫn là tôi, vẫn là em

vẫn khu rừng lạnh tiếng chim gọi đàn

vẫn là mây trắng ngàn năm

Virginia, 17.3.2013

(Để nhớ ngày này hai năm trước, 17.3.2011)

CÚC HOA, GIẤC MƠ ĐÀ LẠT

THỜI CHƯA BIẾT BUỒN

Tranh Đinh Cường - 17.3.2013

CHIA TAY NGỰA Ô

ở lại nhé, Ngựa Ô thương mến (1)
tôi sẽ đi và sẽ nhớ nơi này
nơi bạn bè tôi một thời ấm áp
chia cùng nhau nỗi buồn lưu lạc
nơi anh Đinh Cường viết Đoạn Ghi Đêm Centreville
nơi em trở về sau lần ngã gục
tôi dìu em lên những bậc thềm đớn đau và hạnh phúc
gần ba trăm ngày em mới tìm lại được những bước chân
mới biết quê người không chỉ có hoa hồng
mà có cả những cơn lốc dữ
mới hiểu không có nỗi buồn nào hơn nỗi buồn viễn xứ
nhớ và thương mây khói quê nhà

ở lại nhé, Ngựa Ô thương mến

tôi sẽ đi và sẽ nhớ nơi này

nơi những đêm mưa em cùng tôi nhắc chuyện ngày xưa

ngày xưa, ngày xưa, ngày em và tôi lang thang trong sương mù Đà Lạt

ngày xưa, ngày xưa, ngày em đạp xe chở con đi học

ngày xưa, ngày xưa, bữa ăn chín phần mười là bắp

đêm em nằm trằn trọc

vì không đủ sữa cho con

rồi cũng qua đi những tháng năm buồn

giờ nhớ lại

thôi thì cũng cứ cho là kỷ niệm

ở lại nhé, Ngựa Ô thương mến

tôi sẽ đi và sẽ nhớ nơi này

sẽ nhớ từng ngọn cỏ hàng cây

khu vườn phía sau nhà

và tiếng chim buổi sáng

những chiếc lá vô tình rơi trên mái tóc

tiếng cười của các con những chiều Chủ Nhật

chút khói cà phê quyện ở hiên nhà

và những giọt sương đêm

những giọt sương đêm em và tôi thấm đẫm

những giọt sương đêm dịu dàng như tiếng nhạc Cortazar ⁽²⁾

Virginia, 17.6.2013

(1) Ngựa Ô (Black Horse): tên một con đường ở thành phố Centreville, Virginia

(2) Ernesto Cortazar (1940-2004): nhạc sĩ dương cầm người Mỹ gốc Mexico

DRAN, NGÀY VỀ

tặng anh Đinh Cường

khi trở về chàng đứng ngẩn ngơ

giọt nước mắt rơi trên nền đất cũ

đêm Dran

nhớ tiếng xe thổ mộ

về hướng Kado về phía Lạc Lâm

đêm Dran

nhớ quá tiếng đàn

và giọng hát của bạn bè một thời giang hồ bạt xứ

đêm Dran

nhớ những mảng màu của một thời tuổi trẻ

chiếc giá vẽ gian nan cùng năm tháng sương mù

khi trở về

Dran không còn mùa thu

bên kia đèo và nơi kia Đà Lạt

nhớ Schubert và Serenade

chiều rất buồn chiều trên đồi thông

đêm rất buồn đêm ở đường Hoa Hồng

đêm và những bức tranh

vẽ hoài vẫn còn dang dở

khi trở về chàng đứng ngẩn ngơ

giọt nước mắt rơi trên nền đất cũ

Virginia, 17.4.2014

THƯƠNG NHỚ NGỰA Ô

vậy là mình chia tay Ngựa Ô đã được một năm

nhớ Ngựa Ô là nhớ những ngày mùa đông rất lạnh

ba giờ sáng em và tôi ra trước nhà cào tuyết

gió tạt tê người lòng vẫn thấy vui

vì em vẫn đi bên cạnh cuộc đời tôi

và trong căn nhà nhỏ kia

có những mặt trời đang mọc

có tiếng dương cầm Giovanni như dòng suối mát

có tiếng hát Thái Thanh và Tình Hoài Hương

nhớ Ngựa Ô là nhớ con đường

đêm mùa thu tôi cùng em đi về phía hồ Thạch Thảo

tiếng xào xạc của lá vàng

và giọt sương trên vai áo

tôi thương Ngựa Ô và tôi thương em

vậy là mình chia tay Ngựa Ô đã được một năm

nhớ Ngựa Ô là nhớ những đêm bạn bè hát khúc sầu ca viễn xứ

nhớ Nguyễn Ngọc Phong và Gửi Em, Đà Lạt

nhớ Đinh Cường và Đoạn Ghi Đêm Centreville

nhớ Nguyễn Minh Nữu và Mênh Mông Trời Bất Bạt

nhớ Nguyễn Trọng Khôi và Giấc Mộng Trên Đồi Thơm

nhớ Ngựa Ô là nhớ con đường

in dấu chân bạn bè tôi từ những nơi xa xôi có khi là nửa vòng trái đất

ngồi bên nhau giọt rượu cay trong mắt

ngồi bên nhau cùng nhớ một quê nhà

quê nhà thì xa mây thì bay qua

đời phiêu bạc như những đám mây trôi giạt

nhớ Ngựa Ô là nhớ những bàn tay ấm áp

tôi thương Ngựa Ô và thương bạn bè tôi

Virginia, 1.8.2014

MÂY NGỪNG BAY

chia tay anh Nguyễn Xuân Hoàng

cũng đành thôi, nắng tắt rồi

mặt trời đã lặn, ngày vui đã tàn

một vì sao – Nguyễn Xuân Hoàng

vừa đi vào cõi vĩnh hằng sáng nay

cũng đành thôi, mây ngừng bay

trái tim ngừng đập, bàn tay vẫy chào

biết đời là giấc chiêm bao

mà sao lòng vẫn thấy đau vô cùng

cũng đành cạn một dòng sông

người đi là mãi mãi không quay về

bên kia là phía hư vô

trăm năm còn lại nấm mồ hư không

Virginia, 13.9.2014

ĐÀ LẠT VÀ CÂU CHUYỆN

VỀ KHU VƯỜN THI SĨ

và bài thơ tôi viết đêm nay

là bài thơ sau bốn mươi năm

kể từ hôm tôi nắm tay em

chầm chậm đi qua Khu Hòa Bình

xuống con dốc Duy Tân

rẽ sang Hai Bà Trưng

và dừng lại nơi chiếc cầu Vĩnh Viễn

đêm ấy

Đà Lạt có một chút mưa bay

có tiếng hát của Lê Uyên Phương, của Phụng, của Tiên

của Nhượng, của Phong, của Triền, của Chức

em mặc chiếc áo dài màu xanh của miền đồi núi

đôi mắt hồn nhiên như một bài thơ tình

đi bên em trong đêm cao nguyên

tôi nói với em về ước mơ của chàng lãng tử

chàng lãng tử đưa em đến một khu rừng

và dừng lại bên dòng suối

nói với em rằng tôi yêu em

nói với em rằng tôi sẽ không xa em

đi bên em trong đêm cao nguyên

tôi nói với em về câu chuyện thần tiên

tôi và em đi đến một khu vườn

nơi mọi người chỉ biết yêu nhau

chỉ biết tặng nhau hoa, nụ cười và những bài thơ

tôi gọi đó là Vườn Thi Sĩ

em gật đầu cười rất nhẹ:

“em sẽ ở cùng anh trong khu vườn đó”

và bàn tay tôi vừa chạm trái tim em

Virginia, 28.11.2014

CÚC HOA, THỜI DOMAINE DE MARIE ĐÀ LẠT

Tranh Đinh Cường - 2015

SCIBILIA,

NGÀY CUỐI THU

Scibilia, ngày cuối thu

tôi đuổi theo những đám sương mù

và khi quay lại tôi nhìn thấy

một giọt sương buồn trong mắt em

giọt sương đọng suốt mười lăm năm

long lanh từ thuở xa quê mình

và em nói rằng em rất nhớ

những bước chân về - đêm cao nguyên

giọt sương đọng suốt mười lăm năm

từ khi mình bỏ núi xa rừng

và em nói rằng em rất nhớ

một chút mây trời Langbiang

giọt sương đọng suốt mười lăm năm

ừ, khóc đi em cho đỡ buồn

quê hương còn đó nhưng xa lắm

và biết ngày về kịp nữa không

Virginia, 12.12.2014

MAI KIA

TÔI LÀ HẠT BỤI

hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi

để một mai tôi về làm cát bụi

(TRỊNH CÔNG SƠN)

năm tôi vừa mười một tuổi

quê tôi bom đạn tơi bời

bóng ma chiến tranh quay lại

hãi hùng ôi tuổi thơ tôi!

lớn lên dưới trời khói lửa

mẹ thương, lo từng bữa ăn

cha thương, lo từng giấc ngủ

chị thương, an ủi dỗ dành

rồi đến ngày tôi giã biệt

đường đời vạn nẻo tôi đi

đường đời trăm may nghìn rủi

vẫn mong có một ngày về

nhớ ngày tôi đi biển khóc

bóng cha tôi ở cuối đường

và cánh đồng trơ gốc rạ

đất còn thơm mãi mùi hương

nhớ ngày tôi đi mẹ khóc

ruộng vườn bỏ lại sau lưng

mây mù che ngang đèo Cả

đường xa mưa gió mịt mùng

tôi đi và tôi đi mãi

dừng chân ở lại cao nguyên

tưởng đâu đất lành chim đậu

nào ngờ đời vẫn chưa yên

tôi đi và tôi đi mãi

quê nhà bỏ lại sau lưng

quê người gian nan vất vả

đường xa mây khói mịt mùng

tôi đi và tôi đi mãi

tôi đi tìm một mái nhà

rồi một ngày kia dừng lại

bên rừng Scibilia

những chiều mùa thu lá rụng

những ngày lạnh buổi đầu đông

nhìn mây bay về cố xứ

nhớ quê hương đến thắt lòng

bây giờ còn mong chi nữa

tôi đi ở cuối con đường

mai kia tôi là hạt bụi

bay về phía Thái Bình Dương

Virginia, tháng 11.2014

ĐÓA HOA HỒNG

TRONG TUYẾT

thức dậy lúc ba giờ sáng

ngoài trời tuyết phủ mênh mông

tuyết ngập hồn người xa xứ

tuyết mù mịt cả miền đông

cùng em ra sân cào tuyết

gió đêm lạnh đến tê người

tuyết nhiều cào xong thấm mệt

và đôi chân bước rã rời

cùng em ra sân cào tuyết

biết là vất vả mà vui

chia nhau một đêm băng giá

ở vùng Bắc Mỹ xa xôi

cùng em ra sân cào tuyết

biết là vất vả mà vui

và cứ hồn nhiên em nhé

cùng tôi đi giữa cuộc đời

thức dậy lúc ba giờ sáng

ngoài trời tuyết trắng như bông

tôi yêu những bông tuyết trắng

và yêu em – đóa hoa hồng

Virginia, 17.2.2015

CŨNG MAY

CÒN CÓ NƠI NÀY

rồi em và tôi đi xa

mang theo hình bóng quê nhà thân thương

bây giờ đời đã muộn màng

nửa vòng trái đất lang thang quê người

xa quê hương em và tôi

đã chia nhau những ngọt bùi đắng cay

cũng may còn có nơi này

có mây có khói có cây cỏ và…

có rừng Scibilia

để tôi còn nhớ chút Đà Lạt xưa

để còn mơ một ngày về

đi về phía Ngã Ba Chùa cùng em

đi tìm lại chút êm đềm

đoạn serenade và đêm thơ tình

nụ cười em lúc bình minh

bàn tay rất ấm hôm mình quen nhau

và căn nhà thuở ban đầu

bức tranh và những gam màu tôi yêu

đi tìm lại những buổi chiều

qua cây cầu nhỏ tôi theo em về

đi tìm lại những đam mê

những hò hẹn những đợi chờ ngất ngây

cũng may còn có nơi này

để tôi còn có những ngày bên em

Virginia, tháng 3.2015

CHA TÔI

và bài thơ tôi viết đêm nay

là bài thơ sau bốn mươi năm

kể từ hôm vượt đèo Ngoạn Mục xuống Sông Pha

chạy ra Tuy Hòa

trở vô Sài Gòn

và nhận tin cha tôi đã chết

ông qua đời khi chiến tranh kết thúc

để lại trần gian nỗi nhớ khôn nguôi

để lại đàn con trên quê hương tan tác

để lại trong tôi vết thương mang theo suốt cuộc đời

bốn mươi năm rồi con vẫn nhớ, cha ơi!

ngày mùa đông cha mặc áo tơi ra ruộng

ngày nắng lửa cha gò mình đạp lúa

những sớm tinh mơ cùng đàn bò lầm lũi đi về phía bờ mương

rồi mùa thu cha đưa con đến trường

con thương ngọn gió nồm

mát rượi tuổi thơ những ngày đầu đi học

đi ngang qua Duồng Buồng bọn nhỏ trong thôn vẫn thường trêu chọc:

chiều chiều ngọn gió thổi lên

học trò Thầy Bốn chẳng nên đứa nào

thương cha một đời lận đận lao đao

cầm lấy chiếc cày để tay con được cầm cuốn sách

thương chiếc áo cha một đời thơm mùi đất

thương đất quê mình thơm mãi mùi hương

rồi mùa thu cha đưa con đến trường

con thương những con đường

cha đã dẫn con đi về phía trước

con vẫn còn đi sao cha đành dừng bước

bốn mươi năm trời con thương nhớ, cha ơi!

Virginia, tháng 3.2015

MÙA THU

ĐỨC TRỌNG

đọc lại một bài thơ cũ

nhớ thời tôi mới quen em

lần đầu em về Đức Trọng

mùa thu lá rụng bên thềm

em ơi mùa thu năm ấy

là mùa thu của riêng mình

bàn chân em vừa dừng lại

bên dòng Đa Nhim lung linh

em ơi mùa thu năm ấy

là mùa thu của hẹn hò

của ngày bên nhau quấn quít

của đêm về mộng và mơ

em ơi mùa thu năm ấy

là mùa thu của muôn đời

bàn chân nhẹ nhàng bước tới

đi bên cạnh cuộc đời tôi

rồi từ mùa thu năm ấy

thương em cho đến bây giờ

hơn bốn mươi năm rồi đó

mùa thu Đức Trọng, ngày xưa…

Virginia, 25.10.2015

TÔI ĐI

DƯỚI TRỜI ĐÔNG BẮC

Nhớ 42 Võ Tánh, Đà Lạt

bây giờ mùa đông trở lại

rừng xơ xác ngọn điêu tàn

bầy chim bay xa trốn tuyết

trong sương mù tôi lang thang

ôm đàn qua thung lũng Fox

so dây ghi lại đời mình

một thời chiến tranh - tuổi trẻ

một thời Đà Lạt và em

ôm đàn đứng bên vách núi

so dây chơi một đoạn buồn ^(*)

đoạn cho một thời xa xứ

đoạn thương và nhớ quê hương

bây giờ mùa đông trở lại

rừng xao xác gió sang mùa

tôi đi dưới trời Đông Bắc

thương và nhớ quá ngày xưa

Virginia, 14.12.2015

(*) Trong bài hát MỘNG VỀ của Hà Thúc Sinh

TRẦN HOÀI THƯ

XUỐNG NÚI

còi tàu hụ nhớ giang hồ

lên ga khuya lạnh gió mờ mịt xa

(ĐINH CƯỜNG)

rồi chàng xuống núi xuôi Nam

từ cơn khổ nạn ba năm quay về

ngày về râu tóc bạc phơ

người muôn năm cũ bây giờ ở đâu^(*)

ngày về ngang qua bãi dâu

chợt thương ngọn sóng bạc đầu năm xưa

cụng ly để nhớ giang hồ

cạn ly để biết đời chưa muộn màng

ngày về phương Nam lang thang

đọc bài thơ cũ rền vang núi rừng

Scibilia, đêm cuối cùng

là đêm bằng hữu cùng chung nỗi buồn

Virginia, đêm mùa đông

chàng về kịp viết mấy dòng chia tay

Virginia, 13.1.2016

Ngày Trần Hoài Thư về Virginia tiễn đưa anh Đinh Cường đến nơi an nghỉ cuối cùng

(*) Thơ Vũ Đình Liên

BÀI CHO ORLANDO

giờ tới phiên Orlando ^(*)

xác vung vãi, những nấm mồ mọc lên

những oan hồn bay trong đêm

hận thù chi mà triền miên hở trời!

máu người vô tội đổ rồi

ra đi không kịp nói lời chia tay

lang thang ở góc rừng này

tôi nghe lạnh buốt một ngày đau thương

Virginia, 2016

(*) Tấn công khủng bố tại một night club ở Orlando, Florida hôm 12.6.2016 làm 49 người chết và 53 người bị thương.

DẪU THẾ NÀO

CON CŨNG TRỞ LẠI MIỀN TRUNG

dẫu thế nào

con cũng trở lại miền Trung

nơi mẹ đã ôm con bằng vòng tay bao la của biển

nơi giấc ngủ con được ru bằng tiếng sóng

nơi những ngọn phi lao nô đùa cùng tuổi thơ con

mẹ ơi!

con muốn tìm lại mảnh trăng tròn

treo lơ lửng đêm rằm nơi cửa biển

con muốn nhìn nước của đại dương và bầu trời xanh biếc

cánh chim hải âu và ngọn hải đăng

con yêu miền Trung yêu biển quê mình

yêu những con còng hiền lành

và những ngư dân chất phác

yêu những đôi tình nhân

để lại dấu giày trên cát

đêm và những chiếc thuyền câu lấp lóe ngoài khơi

mẹ ơi!

xa quê hương con ngồi ở một góc trời

con nhớ biển nhớ vòng tay của mẹ

miền Trung năm nào cũng phải chịu những cơn bão dữ

năm nào cũng ngâm mình trong lũ lụt kinh hoàng

và bây giờ biển khóc dân lầm than

nhìn cá chết trắng bờ thương miền Trung quá đỗi

biển bình yên cả triệu năm

nay bỗng thành nạn nhân của những mưu đồ đen tối

nạn nhân của bọn người không có trái tim

dẫu thế nào

con cũng trở lại miền Trung

nơi mẹ đã ôm con bằng vòng tay bao la của biển

mỗi người một tay cùng nhau cứu biển

biển sắp chết rồi không lẽ cứ ngồi yên?

Virginia 26.5.2016

TÔI VỀ BELLINGHAM

CHIỀU NAY

nhớ anh Trương Quang Mỹ (1952-2017)

và anh đi thật nhẹ nhàng

như mây trên đỉnh Langbiang ngày nào

như là một giấc chiêm bao

niềm vui để lại nỗi sầu mang theo

như là ngọn gió lưng đèo

rất phiêu lãng rất đìu hiu rất buồn

sáu lăm năm một đoạn đường

anh đi và đến nhưng không kịp về

mịt mù đất cũ trời xưa

bây giờ thân xác bơ vơ xứ người

anh đi rồi đi thật rồi

rất bình an không một lời chia tay

tôi về Bellingham chiều nay

mắt anh khép lại, bàn tay hững hờ

sáu mươi lăm năm, ô hô!

đời tha phương một nấm mồ mọc lên

Bellingham (WA), 24.1.2017

Ở NEW JERSEY,

GẶP LẠI PHẠM VĂN NHÀN

sau chiến tranh chúng ta là những người sống sót

còn gặp lại nhau là đủ vui rồi

đêm ở New Jersey

nhắc với nhau về những ngày tháng xa xôi

về người bạn đề thơ trên vách tường năm ấy ⁽¹⁾

về người bạn lên Pleime rồi chẳng bao giờ trở lại ⁽²⁾

về người bạn mấy lần bị thương ở Bình Định Qui Nhơn ⁽³⁾

về cà phê quán sớm bên đường

về căn nhà cửa không bao giờ khóa

từ chiến trường

bạn trở về nơi đó

lặng lẽ ngồi nơi chiếc bàn bên cửa sổ

viết truyện thời chiến tranh

viết thật nhanh - mai còn đi hành quân

viết cho kịp - biết đâu không còn gặp lại bạn bè Khu Sáu

và bạn tôi như thuyền không bến đậu

ngày ở cao nguyên đêm xuống đồng bằng

ôi một thời đi giữa chiến tranh

sống và chết chỉ cách nhau trong tích tắc

sau chiến tranh chúng ta là những người sống sót

còn gặp lại nhau là đủ vui rồi

cụng ly nào, mai mình lại chia tay

New Jersey, 7.5.2017

(1) Lê Văn Trung: Tình không không cửa không nhà. Lòng như mây trắng bay qua biển chiều...

(2) Nguyễn Phương Loan, tử trận ở Pleime năm 1969

(3) Trần Hoài Thư

CHIỀU ĐI NGANG

QUA THUNG LŨNG FOX

một hôm mây trắng tôi về

qua thung lũng Fox lòng nghe ngậm ngùi

nhớ Đà Lạt quá, em ơi!

và mây trắng với những đồi thông xưa

chờ nhau, mấy giọt cà phê

nhìn nhau, một nụ hôn vừa trao nhau

bây giờ, bốn mươi năm sau

tôi về, mây trắng trên đầu bay ngang

vẫn cùng em đi lang thang

vẫn yêu em đến vô vàn, biết không?

vẫn yêu Đà Lạt vô cùng

Virginia, 7.6.2017

THƠ TẶNG

NGƯỜI THI SĨ Ở GARLAND

gửi anh Nguyễn Xuân Thiệp

nâng ly nào, mừng ngày chàng trở lại

mừng người thi sĩ đến từ Garland vẫn hồn nhiên vẫn vô tư như thời Hoa Hồng ⁽¹⁾

tặng cho chàng một đóa Phù Dung

và nghe chàng đọc thơ

tôi khóc, những đôi giày bên bờ sông Danube ⁽²⁾

nâng ly nào, hỡi người thi sĩ cô đơn đến từ Texas

buổi chiều sơn dầu ở Studio Trương Vũ đầy tranh

buổi chiều miền Đông với những đồng cỏ xanh

chàng nói về thơ

về những bài tản mạn bên tách cà phê ⁽³⁾

về phố văn ⁽⁴⁾

và những tháng năm tràn đầy kỷ niệm

nâng ly nào, hỡi người thi sĩ hào hoa của một thời Đà Lạt

buổi chiều trở về từ ký ức chiến tranh

nhắc với nhau những kỷ niệm chưa quên

thương bạn bè người còn kẻ mất

và không quên một ly cho người họa sĩ ở đường Natick ⁽⁵⁾

hoàng hôn xuống dần trong nỗi nhớ mênh mang

Virginia, 3.7.2017

(1) Đường Rose ở Đà Lạt, nơi Nguyễn Xuân Thiệp có nhiều kỷ niệm.

(2) Tựa đề một bài thơ của Nguyễn Xuân Thiệp

(3) Loạt bài tản mạn nổi tiếng của Nguyễn Xuân Thiệp ở hải ngoại.

(4) Tạp chí PHỐ VĂN do Nguyễn Xuân Thiệp chủ biên (2000-2008).

(5) Đinh Cường (1939-2016)

XIN CHO TÔI ĐƯỢC

LÀM NGƯỜI VIỆT NAM

mấy anh ngỗng Bắc Mỹ bay rất nhanh rất xa

nhưng khi đi bộ thì cứ tà tà

Ảnh chụp ở đường Hollinger (Fairfax, VA)

Photo by Phạm Cao Hoàng - 6:30 am, 18.8.2017

cách đây sáu ngày

bọn theo chủ nghĩa dân tộc da trắng lái xe đâm chết người ở Charlottesville, miền Đông nước Mỹ

(Charlottesville cách chỗ tôi đang ở khoảng hai tiếng lái xe)

và mới hôm qua

bọn Hồi Giáo cực đoan lái xe đâm chết người ở Barcelona, Tây Ban Nha

nhưng với đàn ngỗng này thì bất cứ người lái xe nào

dù là da trắng

dù là da đen

dù là da đỏ

dù là da vàng

dù là Hồi Giáo

dù là Thiên Chúa Giáo

không ai lái xe đâm vào chúng

ai cũng chờ chúng qua đường rồi mới tiếp tục lái xe đi

vào năm 2001, ở Seattle

một chàng ngỗng Bắc Mỹ còn nhỏ chưa biết bay

đi lạc vào trong xóm và người dân bắt được

ông Thị Trưởng thành phố Seattle tổ chức một buổi lễ rình rang

chỉ để làm một việc duy nhất:

trả tự do cho chàng bằng cách mang chàng thả xuống hồ Washington

buổi lễ trả tự do cho anh chàng ngỗng Bắc Mỹ

mang tính biểu tượng nhằm truyền đi thông điệp của ông Thị Trưởng:

hãy tôn trọng và bảo vệ sự sống của loài ngỗng này

xem ra, trong nhiều trường hợp

làm ngỗng Bắc Mỹ coi bộ tự do hơn, an toàn hơn là làm người

nếu quả thật có kiếp sau

thì kiếp sau xin cho tôi làm ngỗng Bắc Mỹ

vì nếu là ngỗng Bắc Mỹ

sẽ không ai kỳ thị tôi

không ai thù ghét tôi

không ai lái xe đâm vào tôi

không ai ăn thịt tôi

nhưng bạn ơi

nếu làm ngỗng Bắc Mỹ

tôi sẽ có một nỗi buồn mà tôi không vượt qua nổi:

tôi có đôi cánh để có thể bay đi khắp nơi

nhưng tôi sẽ không bao giờ còn cơ hội bay về quê hương tôi

vì nếu tôi bay về đó

chắc chắn tôi sẽ biến thành đĩa tiết canh và đĩa mồi

cho mấy anh bợm nhậu

mà tôi thì vẫn muốn trở về quê hương của mình

nên thôi, tôi vẫn xin tiếp tục làm người

làm một người Việt Nam

Việt Nam

mãi mãi

Virginia, 18.8.2017

BỐN MƯƠI HAI NĂM,

CHƯA QUÊN

vậy là bốn mươi hai năm

từ khi giã biệt dòng sông quê nhà

từ khi từ biệt Tuy Hòa

tôi lên Đà Lạt rồi qua Hoa Kỳ

đi thì vẫn cứ phải đi

trở về thì vẫn đôi khi phải về

dẫu gì đất cũng là quê

là hương của những ngày xưa êm đềm

dẫu gì máu cũng về tim

vườn xưa vẫn nhớ tiếng chim thiếu thời

và tôi nhớ tuổi thơ tôi

chiều thu nhớ nắng đêm ngồi nhớ trăng

mùa đông nhớ một chỗ nằm

về đây lại nhớ những năm tháng buồn

bốn mươi hai năm, chưa quên!

Tuy Hòa, 28.9.2017

TÔI ĐANG VẼ TÂM HỒN CỦA BẠN

tặng anh Trương Vũ

khi tôi ngồi trước giá vẽ

bắt đầu những nét chấm phá phác thảo chân dung bạn

đôi mắt của bạn có thể mơ màng hay đầy nghị lực

khuôn mặt của bạn có thể ưu tư hay hồn nhiên

vai của bạn có thể thẳng hay nghiêng

sao cũng được

miễn là bạn phải là bạn

tôi là họa sĩ tự nguyện chọn những nhân vật mà mình muốn vẽ

khuôn mặt mỗi người có thể khác nhau

nhưng những nhân vật tôi chọn đều có một điểm giống nhau:

các bạn là người có một tâm hồn đẹp

tôi tin điều đó

và khi vẽ chân dung bạn

có nghĩa là tôi vẽ tâm hồn của bạn

tôi vẽ tấm lòng nhân hậu của bạn

và cuối cùng nếu chúng ta có được bức chân dung đẹp

thì chính bạn là người góp một phần rất lớn trong việc sáng tạo ra tác phẩm đó

khi tôi ngồi trước giá vẽ

bắt đầu những vệt sơn dầu vẽ chân dung bạn

bạn ngồi đó nhiều tiếng đồng hồ

trên chiếc ghế dành cho người mẫu

có lúc bạn sẽ rất mệt mỏi và ngủ gục

thì cứ ngủ, không sao đâu

vì tôi đang vẽ tâm hồn của bạn mà

một tâm hồn luôn luôn tỉnh thức

và lúc này đây

bạn hãy nghĩ về những người mà bạn yêu thương nhất

đất nước của bạn

gia đình của bạn

bạn bè của bạn

những ân nhân trong cuộc đời bạn

để khuôn mặt của bạn trên bức chân dung

sẽ là một khuôn mặt tràn đầy yêu thương và thánh thiện

Virginia, 12.10.2017

Họa sĩ Trương Vũ đang vẽ một bức chân dung

Ảnh Phạm Cao Hoàng, Vienna (VA), 12.2015

BÒ VÀ NGƯỜI

không rõ kiếp trước chúng tôi là gì
không biết kiếp trước các bạn là gì
nhưng kiếp này các bạn may mắn hơn chúng tôi
vì các bạn là người
còn chúng tôi là bò

các bạn nhốt chúng tôi trong chuồng
xỏ mũi chúng tôi
buộc chúng tôi phải tuân phục
quất vào lưng chúng tôi
những lằn roi rướm máu
bắt chúng tôi kéo xe kéo cày
mệt lả
vắt sữa chúng tôi
cạn kiệt
lấy da chúng tôi làm giày để đi
làm trống để gõ
xẻ thịt chúng tôi
để ăn

đêm, chúng tôi nằm trong chuồng
nhìn những lằn roi rướm máu trên lưng mình
mà ứa nước mắt
đêm, chúng tôi nằm trong chuồng
mơ cùng nhau giấc mơ tự do
mơ về những đám mây trắng, những đồng cỏ xanh, những thảo nguyên bát ngát
mơ để mà mơ
ôi, những giấc mơ chưa bao giờ trở thành hiện thưc

cứ như vậy chúng tôi sống trong sự quản lý của các bạn
sống hiền lành chơn chất và chịu đựng sự tàn bạo của các bạn
sống thật thà ngay thẳng dù biết các bạn là những kẻ gian lận dối trá tham lam

chúng tôi chỉ đem lợi ích đến cho các bạn
hoàn toàn không phiền hà gì các bạn
không tin, các bạn cứ mở cửa chuồng
thả chúng tôi ra
chúng tôi sẽ an nhiên tự tại ra đi mà không đòi hỏi gì ở các bạn
chúng tôi trở về với thiên nhiên
chúng tôi trở về với bao la trời đất
chúng tôi trở về với thế giới của chúng tôi

chúng tôi, những con bò Việt Nam
chỉ đem lợi ích đến cho các bạn
thế nhưng các bạn không biết ơn chúng tôi
trước khi giết chúng tôi để xẻ thịt
các bạn hành hạ tra tấn chúng tôi bằng cách bơm nước vào cơ thể chúng tôi cho đến khi nào chúng tôi vật vã
các bạn lấy búa đập mạnh vào đầu chúng tôi
thực hiện bản án tử hình cho kẻ đã từng giúp các bạn

chúng tôi đem lợi ích đến cho các bạn
nhưng mỗi khi tức ai các bạn lại chửi: ngu như bò
các bạn đọc những dòng dưới đây rồi sẽ biết bò có ngu không
sau khi bị giết, chúng tôi trở thành xác chết
các bạn ăn thịt chúng tôi có nghĩa là các bạn ăn xác chết
chúng tôi, những kẻ chay tịnh chỉ biết ăn cỏ ăn rơm ăn rạ
các bạn, những kẻ ăn xác chết
ai mới đáng gọi là ngu

Virginia, 23.7.2018

SAU BA MƯƠI LĂM NĂM

CHƯA MỘT LẦN TRỞ LẠI QUÊ NHÀ

Gửi Tân và Lily

Bệnh viện Centre Hospitalier

phòng 1004

anh tôi nằm trên giường bệnh, hơi thở mệt nhọc

người con trai duy nhất của anh ngồi bên cạnh, buồn bã

(mẹ mất sớm, hai cha con lưu lạc sang đất Pháp, nương tựa vào nhau)

tôi ngồi trong góc phòng, tim đau nhói

có tiếng gõ cửa phòng

một bác sĩ với khuôn mặt hiền từ và mái tóc bồng bềnh nghệ sĩ bước vào

ông thăm mạch bệnh nhân rồi nhẹ nhàng nói với cháu tôi:

- Cha của anh sẽ ra đi trong một thời gian không xa, anh nên sắp xếp ở lại trong bệnh viện đêm nay để chia tay ông ấy.

Lại có tiếng gõ cửa

một bác sĩ khác bước vào

bà là bác sĩ tâm lý, đến để chuẩn bị tâm lý cho cháu tôi khi phải vĩnh biệt người cha yêu dấu

vĩnh biệt người cha đã trọn một đời hy sinh cho con

5 phút …

10 phút …

thời gian cứ lạnh lùng trôi đi

đột nhiên cháu tôi ôm chặt lấy anh tôi

- Ba cháu đi rồi, chú ơi!

tôi nhìn đồng hồ

5 giờ 20 phút chiều ngày 12 tháng 9 năm 2019

anh tôi vừa trút hơi thở cuối cùng

sau 35 năm ra đi chưa một lần trở lại quê nhà

cũng như nhiều người đồng hương khác

anh sinh ở Việt Nam và mất ở quê người.

Bệnh viện Centre Hospitalier

phòng 1004

dưới ánh đèn lờ mờ có ba người đàn ông

một người nằm bất động trên chiếc giường định mệnh

một người ngồi khóc, ngất lên xỉu xuống

tôi đỡ vai cháu tôi

và làm chỗ dựa cho cháu trong giờ phút đau buồn này

rồi thì im lặng

im lặng

nhiều tiếng đồng hồ trôi qua

- Ba cháu có dặn cháu sẽ mai táng hay hỏa táng ông ấy không?

- Không, thưa chú, nhưng chú ơi, bao nhiêu năm qua cha con có nhau, giờ ba đi rồi, con sẽ xây cho ba một ngôi mộ, con cần một nơi để còn thăm viếng…

tôi nghe giọng cháu tôi thì thầm trong đêm

- Con cần một nơi để còn thăm viếng… Con cần một nơi để còn thăm viếng…

Ngày 18 tháng 9 năm 2019

anh tôi yên nghỉ ở nghĩa trang Athis-Mons, ngoại ô Paris

đúng với ước nguyện của cháu tôi: con cần một nơi để còn thăm viếng

và anh tôi sinh ở Việt Nam, qua đời trên đất Pháp

sau 35 năm ra đi chưa một lần trở lại quê nhà.

Paris, tháng 9.2019

WOODBRIDGE,

BUỔI CHIỀU VÀ NHỮNG NỤ CƯỜI

Gửi Lê Hân và Châu

Vẫn là không gian quen thuộc: Studio Trương Vũ ở Woodbridge

khi mùa Lễ Tạ Ơn trở về bên những chiếc lá vàng

khi mùa thu Bắc Mỹ đã đi qua một nửa đoạn đường

khi nhiệt độ ở miền đông đã xuống gần zero độ C.

những nụ cười và những cái bắt tay mừng các bạn từ San Jose đến.

- Lạnh không Lê Hân?

- Không lạnh lắm đâu, mình đã từng ở Canada nhiều năm mà.

- Lạnh không Châu?

- Không lạnh lắm đâu, trước khi về San Jose mình là dân Michigan mà.

Vẫn là những cốc rượu vang được cất giữ nhiều năm của người chủ nhà hiếu khách

nâng ly nào

chúc mừng các bạn được hít thở không khí tự do sáng tạo.

- Này Lê Hân, bạn làm công việc xuất bản sách được bao nhiêu năm rồi?

- Trên dưới hai mươi năm.

- Ở hải ngoại in sách đồng nghĩa với thua lỗ. Sao bạn lại chọn con đường này?

- Vì đam mê, vì những người yêu sách và vì niềm vui của các tác giả có sách được in.

- Lâu nay bạn có về Việt Nam không?

- Có chứ. Về thăm quê hương, gia đình, bạn bè và đi tìm những cuốn sách xưa quí hiếm.

Buổi chiều, ở Woodbridge, những khuôn mặt thân quen

những câu chuyện văn chương

những câu chuyện về đời sống

nghe hai người bạn đến từ San Jose nói giọng Quảng Nam đặc sệt

chơn chất và hiền hòa

hồn nhiên và cởi mở.

- Này Lê Hân, ai là người giúp bạn nhiều nhất trong việc in sách?

- Đó là Châu.

- Châu ơi, bạn là gì của Lê Hân?

- Ngày xưa Châu là học trò của Lê Hân.

- Còn bây giờ?

- Bây giờ là vợ của hắn.

Woodbridge, buổi chiều,
những người bạn và những tiếng cười rộn rã

mùa Lễ Tạ Ơn đang đến gần.

Virginia, 8.11.2019

BỐN NĂM SAU NGÀY

ANH ĐINH CƯỜNG RA ĐI

bốn năm sau ngày anh Đinh Cường ra đi

Chân Phương cũng ra đi

Trần Doãn Nho dọn về Texas

Nguyễn Trọng Khôi và Mai Phúc cũng sẽ dọn về nơi đó

chỉ còn Nguyễn Ngọc Phong ở lại Boston với Tôn Nữ Phú

chỉ còn Nguyễn Ngọc Yến ở lại New Jersey với Trần Hoài Thư

không còn nữa những chuyến xe xuôi Nam với những cuốn sách, những bức tranh sơn dầu và cây đàn guitar

không còn nữa những đêm ngồi bên nhau hát khúc nhạc buồn thương nhớ quê hương xa vời vợi

bốn năm sau ngày anh Đinh Cường ra đi

những buổi gặp gỡ ở miền Đông thưa thớt dần

tôi trở lại Sài Gòn Quán

Sài Gòn Quán đóng cửa

tôi tạt vào Saxbys Coffee

Saxbys Coffee đóng cửa

tôi tìm đến Le Bledo

Le Bledo đóng cửa

tôi trở lại Tong Thái

Tong Thái đóng cửa

tôi ghé qua Phở Xe Lửa

Phở Xe Lửa của ông Toàn Bò đóng cửa

tôi đến thăm Gallery Lạc Việt

Gallery Lạc Việt cũng đóng cửa

đóng cửa đóng cửa đóng cửa

những nơi chúng tôi thường lui tới bây giờ đóng cửa hết rồi

còn chăng là nỗi ngậm ngùi và luyến tiếc những ngày tháng êm đềm giờ chỉ còn trong hoài niệm

bốn năm sau ngày anh Đinh Cường ra đi

miền Đông xơ xác trong cơn đại dịch

muốn đến Studio Trương Vũ xem những bức tranh mới vẽ nhưng không thể

muốn nâng ly cùng các anh Nguyễn Mạnh Hùng, Nguyễn Tường Giang, Phạm Nhuận, Đặng Đình Khiết, Phạm Thành Châu... nhưng không thể

muốn cụng ly cùng các bạn Nguyễn Minh Nữu, Nguyễn Quang, Nguyễn Thị Thanh Bình, Trần Anh Chương, Đinh Trường Chinh... nhưng không thể

các bạn tôi, nhà nào cũng đóng cửa

stay-at-home, stay-at-home, stay-at-home

bốn năm sau ngày anh Đinh Cường ra đi

miền Đông bây giờ tiêu điều trong cơn đại dịch

hàng quán im lìm phố xá hoang vu

muốn ghé Starbucks ngồi nhâm nhi một ly cà phê nhưng không thể

drive-thru only

không còn nghe tiếng nhạc xập xình phát ra từ sân nhà người hàng xóm Mễ Tây Cơ mỗi chiều thứ Bảy

không còn thấy nụ cười hiền hòa của người miền Đông vì những chiếc khẩu trang che mất

chỉ còn những ánh mắt nhìn nhau ngơ ngác

thầm hỏi nhau: miền đông rồi sẽ ra sao?

thầm hỏi nhau: chúng ta rồi sẽ ra sao?

Virginia, 12.5.2020

ƯỚC MƠ CỦA MYLA

Ước mơ của Myla thật đơn giản:

chỉ mong sao đủ tuổi để đi học

để được mang ba-lô cùng chị Hazel đến trường.

Mùa hè vừa rồi mẹ mua cho Myla một chiếc ba-lô

chuẩn bị đến tháng 9 này sẽ vào mẫu giáo

Myla thích lắm

đêm, Myla ôm chiếc ba-lô nằm ngủ

ngày, Myla mang ba-lô chạy tung tăng trong nhà

đếm từng ngày chờ buổi tựu trường

rồi tháng 9 cũng đến

rồi ngày tựu trường cũng đến

nhưng cơn đại dịch vẫn còn đó

những con virus vẫn nằm ì ra đó

những con virus như những con quái vật vô hình

chẳng thấy nó ở đâu

nhưng ở đâu cũng thấy nó

con đường làng dẫn đến trường Lees Corner mọi năm rộn rã tiếng cười ⁽¹⁾

bây giờ vắng hoe, im ắng

những chiếc school bus màu vàng nằm bất động không đưa đón học sinh

vì trường học không mở cửa

học trò học ở nhà qua hệ thống eLearning

Myla mang ba-lô ngồi trước laptop

nghe cô giáo giảng bài

nghe cô giáo hướng dẫn các trò chơi

vẫy tay chào các bạn qua chiếc màn hình nhỏ

năm học đầu tiên của Myla ở trường Lees Corner là như vậy đó

mai sau Myla chắc sẽ ngỡ ngàng

khi có ai đọc cho nghe đoạn văn này trong bài “Tôi Đi Học” của Thanh Tịnh:

“… Buổi sáng mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên tôi thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học…”

Tháng 9, tháng 10, rồi tháng 11

ba tháng đã trôi qua

những con quái vật vô hình vẫn còn đó

trường học vẫn tiếp tục đóng cửa

Myla vẫn tiếp tục đợi chờ...

hôm trước, Myla theo chị và mẹ ghé nhà

khuôn mặt rạng rỡ, ba-lô trên lưng

- Hôm nay hai chị em đi đâu vậy?

- Dạ, đi đến trường nhận thức ăn free của nhà trường ⁽²⁾

- Ai là người được nhận thức ăn free?

- Ai cũng được cả, mình cần cứ đến nhận

- Đi nhận thức ăn chứ đâu phải đi học mà mang ba-lô?

Myla cười hồn nhiên:

- Thì cứ tưởng tượng là mình đang đi học để được mang ba-lô cùng chị Hazel đến trường.

Virginia, 30.11.2020

(1) Trường tiểu học Lees Corner ở thành phố Fairfax, Virginia. Trường thu nhận học sinh mẫu giáo 5 tuổi và các lớp 1, 2, 3, 4, 5, 6.

(2) Do dịch Covid-19, công chức phải làm việc ở nhà qua hệ thống telework, học trò phải học ở nhà qua hệ thống eLearning. Hàng ngày, các trường học có thức ăn miễn phí dành cho học sinh nhằm giúp phụ huynh và học sinh tiết kiệm thì giờ, tập trung vào việc làm và việc học hành.

QUÀ SINH NHẬT

CHO EM

ra vườn trong sương sớm

hái mấy đóa hồng nhung

tặng em, mừng sinh nhật

chim hót vang khu vườn

bao nhiêu năm chung sống

có lúc gạo không còn

có khi rau cũng hết

cửa nhà thì trống trơn

vẫn đi về phía trước

gian khổ cùng chia nhau

hạnh phúc là có thật

từ tình yêu nhiệm mầu

bao nhiêu năm chung sống

em là cô vợ hiền

em là người bạn tốt

em là một bà tiên

em đã cho tôi hiểu

đời chỉ sống một lần

giữ tấm lòng chung thủy

cho người mình yêu thương

ra vườn trong sương sớm

buổi sáng thật êm đềm

một nụ hôn, em nhé

chúc mừng sinh nhật em

Virginia, 7 tháng 6.2021

RỒI MỘT HÔM

CHIM BAY VỀ NÚI CŨ

rồi một hôm chim bay về núi cũ

đậu trên triền vách đá cheo leo

nhìn xuống dưới: một trần gian khốn khổ

chìm trong cơn đại dịch tiêu điều

nhìn xuống dưới: những con đường vắng ngắt

những căn nhà cửa đóng then cài

những tiếng thở dài trong đêm bão rớt

những phận người không biết được ngày mai

và đâu đó có tiếng ai than khóc

những cuộc chia tay không kịp giã từ

những nấm mồ mọc lên vội vã

những phận người như lá mùa thu

rồi một hôm chim bay về núi cũ

đậu trên triền vách đá cheo leo

nhìn xuống dưới thì thầm cầu nguyện

từ nơi xa vọng lại tiếng chuông chiều

Virginia, tháng 9.2021

CHÀNG ĐI

HAI MƯƠI BỐN NĂM

tặng anh Thành Tôn

khi chàng xuống tới chân đồi

gió thì thầm nhẹ như lời quê hương

bước đi cùng nỗi cô đơn

những trang sách cũ chập chờn bay qua

ngước nhìn về phía quê nhà

hình cha bóng mẹ đã xa muôn trùng

chàng đi tìm một dòng sông

sông bây giờ đã cạn nguồn từ lâu

chàng đi tìm một con tàu

và sân ga đượm nỗi sầu Quảng Nam

chàng đi hai mươi bốn năm

những trang sách cũ theo chân chàng về

đọc bài thơ viết năm xưa

nỗi buồn còn đó như vừa hôm qua

đọc bài thơ lúc chiều tà

nỗi buồn còn đó rất xa mà gần

chàng đi hai mươi bốn năm

Virginia, 24.10.2021

BÀI GIÃ TỪ NĂM CŨ 1

thức cùng em đêm Giao Thừa
giã từ năm cũ cũng vừa đi qua
một năm bầm dập đời ta
lên bờ xuống ruộng quá là gian nan
một năm vẫn thở không than
vẫn yêu tha thiết tiếng đàn Schubert ^(*)
vẫn thơ thẩn vẫn bạn bè
rượu dăm ba chén, say, hề văn chương
vẫn cùng em trên con đường
đi tìm lại những giọt sương năm nào
thức cùng em đêm chiêm bao
giã từ năm cũ xin chào tân niên
em thêm một tuổi thần tiên
chúc mừng em, người vợ hiền của anh

Virginia, tháng 1.2022

BÀI GIÃ TỪ NĂM CŨ 2

thức cùng em đêm Giao Thừa
giã từ năm cũ cũng vừa đi qua
thắp cây nhang lạy ông bà
giữa đêm trừ tịch bao la xứ người
thức cùng em đêm ba mươi
canh nồi bánh tét bên trời tha phương
nhắc cùng nhau một đoạn đường
năm mươi cái Tết anh thương em nhiều
thức cùng em đêm đìu hiu
nhớ vô cùng nhớ những chiều cuối năm
bữa cơm ấm áp quây quần
dịu dàng tiếng mẹ ân cần giọng cha
bây giờ xa mịt mù xa…
bây giờ xa mịt mù xa…

Virginia, tháng 1.2023