Trong ảnh: Pablo Neruda
Nguồn: nearshoreamericas.com
Pablo Neruda bắt đầu làm
thơ từ lúc mới mười lăm tuổi. Thi
phẩm đầu tiên là " Crepusculario " (Hoàng hôn) in năm 1923 ở tuổi
19. Từ thời điểm này cho đến khi
qua đời, ông đã cho xuất bản hơn 40 tập thơ với
những kích cỡ, tầm vóc, ngôn ngữ, bút pháp đa dạng, lạ lùng, độc đáo, đôi khi khó hiểu, khó
dịch sang ngôn ngữ khác. ( Ông
chỉ tin cậy những bản dịch sang
tiếng Ý, vì ngôn ngữ này có nhiều
nét tương đồng với tiếng Tây Ban Nha của ông. Còn dịch sang tiếng Anh, tiếng
Pháp, theo Ông, thì khó hơn. Ông không thích
lắm các bản dịch tiếng Pháp - mà ông rất thành thạo - , ông nói khi đọc một số bài, ông cảm thấy thơ của ông biến mất đâu cả, không còn giữ lại gì, tuy là vẫn dịch đúng chữ, đúng
câu - my poetry escapes, nothing remains - ) Ông viết về đủ mọi
đề tài, hướng đến độc giả đủ mọi
lứa tuổi, viết về tình yêu, về những biến cố lịch sử, về chiến tranh, về đất nước, con người, thiên nhiên, về những sự việc tầm thường...
Đó là tác phẩm đồ sộ Canto
general ( Bài ca chung ), xuất bản năm 1950, gồm 231 bài thơ với hơn 15 000 câu, xếp thành 15 phân
đoạn, kiểu như các chương của
tiểu thuyết. Tác phẩm nói về toàn
thể lục địa Nam Mỹ, đất nước, con
người, thiên nhiên, cây cỏ, và về các
bi kịch lịch sử của nó. Bài ca
kết thúc với những tự sự về cuộc
đời, về lý tưởng và những chiêm
nghiệm về sự sống và cái chết. Tác phẩm này xuất
bản tại Mexico, sau đó được dịch và phổ biến
nhiều nơi trên thế giới, nhưng bị cấm tại ngay quê hương của tác giả.
Đó là tác phẩm Odas
Elementales ( Tụng ca khởi thuỷ ),
gồm ba tập, xuất bản trong các năm 1954 - 1959, viết về những sự vật tầm thường, nhỏ nhặt, như rượu, trà, củ hành, củ tỏi, cà chua, trái táo, cuốn sách ,
chiếc xe đạp, con chó, con mèo..., khiến mọi người ngỡ ngàng, sửng sốt, nhưng đọc rồi lại
thấy thích thú vì những sự vật
giản dị đời thường đó hoá ra
chẳng tầm thường chút nào mà có lúc ẩn
chứa những trầm tư sâu sắc, những
lát cắt sắc nhọn bất ngờ của cuộc
sống.
Nhưng nói đến thơ Pablo
Neruda là phải nói đến thơ tình,
bởi những bài thơ tuyệt tác nhất
của ông, được độc giả tìm đọc,
nhắc đến và yêu thích chính là những bài thơ tình.
Đó là thi phẩm
"Veinte poemas de amor y una cancion dêsperada" ( Hai mươi bài thơ tình
và một bài ca tuyệt vọng ), xuất bản năm 1924, được cho là ông viết tặng người
yêu đầu đời là Laura Arrue sau cuộc tình dang dở. Tập thơ nhắc đến tình yêu với nhiều uyển ngữ, ẩn dụ, nhắc đến người tình với thi vị mộng mơ và với cả trần tục đời thường, có hơi hướm tình
dục, có mái tóc, làn da, nét môi, mà cũng có cả vú, ngực, đùi, háng! Pablo Neruda
nhanh chóng nổi tiếng và tác phẩm liên tục được in lại hàng triệu bản. Chính
tác giả cũng bày tỏ sự ngạc
nhiên " không hiểu tại sao chỉ là
những bài thơ Tình sầu, Tình buồn
mà có nhiều người thích đến thế, mà có nhiều bạn đọc trẻ yêu thích đến thế. "
Về sau, để tặng vợ là Martilde Urrutia, ông in tiếp thi
phẩm " Cien sonetos de amor " ( Một trăm bài đoản thi tình yêu ),
khắc hoạ chân dung tình yêu muôn màu muôn vẻ, không lặp
lại, không nhàm chán.
Một trăm hai mươi bài thơ trong hai tập này đều không có nhan
đề, chỉ được đánh số thứ tự.
Khi trích dẫn từng bài, người ta thường lấy câu đầu của bài thơ làm nhan đề.
Hai năm trước khi qua đời
vì bệnh ung thư, Pablo Neruda được trao tặng Giải Nobel về Văn học năm 1971 vì " thơ ông có sức mạnh mãnh liệt mang lại sức
sống cho vận mệnh và ước mơ của cả châu lục". Thực ra, chưa cần đến
giải thưởng này, Ông vẫn được vinh danh là một trong những nhà thơ vĩ đại nhất của thế kỷ XX. (Thân Trọng Sơn).
Đọc tiếp
